Chủ nghĩa cộng sản nguyên thủy là một cách mô tả nền kinh tế quà tặng (gift economy) của những người săn bắt hái lượm trong suốt chiều dài lịch sử, nơi mà các nguồn tài nguyên và tài sản săn bắt hoặc hái lượm được chia sẻ với tất cả các thành viên trong một nhóm theo nhu cầu của từng cá nhân. Trong xã hội học chính trị và nhân chủng học, đây cũng là một khái niệm (thường được cho là của Karl Marx và Friedrich Engels), mô tả các xã hội săn bắt hái lượm theo truyền thống dựa trên các mối quan hệ xã hội bình đẳng và quyền sở hữu chung. Nguồn cảm hứng chính cho cả Marx và Engels là mô tả của Lewis H. Morgan về “chủ nghĩa cộng sản trong cuộc sống” được thực hành bởi Haudenosaunee ở Bắc Mỹ. Trong mô hình cấu trúc kinh tế xã hội của Marx, các xã hội có chủ nghĩa cộng sản nguyên thủy không có cấu trúc giai cấp xã hội phân cấp hoặc tích lũy vốn.
Ý tưởng này đã bị các nhà nhân chủng học chỉ trích là một mô hình quá dân tộc châu Âu để áp dụng cho các xã hội khác, trong khi cũng lãng mạn hóa các xã hội không phải châu Âu. Các nhà nhân chủng học như Margaret Mead lập luận rằng tài sản tư nhân tồn tại trong xã hội săn bắn hái lượm và các “xã hội nguyên thủy” khác và đưa ra các ví dụ mà Marx và các nhà lý thuyết sau này dán nhãn là tài sản cá nhân, không phải tài sản tư nhân.
…