Hỏi: Ngài tổng thống, tôi có hai câu hỏi về cuộc họp gần đây của ngài với Ủy ban Xã hội dân sự và Nhân quyền. Chưa bao giờ ngài nói về Vladimir Ulyanov như vậy. Ngài thậm chí còn gọi cả bí danh của ông ấy, như là “Ông già” và “Lê-nin” – một bí danh trong đảng. Ngài đã cáo buộc ông ấy phá vỡ một nhà nước một ngàn năm tuổi. Khi ngài nói điều đó, nét mặt ngài gần như là đã nổi giận, theo tôi thấy là như vậy. Điều gì sẽ xảy ra sau những lời bình luận của ngài? Lý do xung quanh những lời nói đó? Cuối cùng thì cũng đến lúc di dời thi hài Lê-nin ra khỏi lăng ư?
Putin: Về Lê-nin và vai trò của ông ấy trong lịch sử chúng ta, theo những gì tôi nghĩ, tôi tin rằng ông ấy là một nhà cách mạng hơn là một chính khách. Khi tôi nói về lịch sử hơn 1000 năm của nhà nước ta, một nhà nước tập quyền và thống nhất. Nhưng đề xuất của Lênin là gì? Ông ấy đã đi xa hơn cả một nhà nước liên bang và đề xuất một hệ thống có thể được mô tả là một “liên minh”. Quyết định của ông ấy là gắn các nhóm dân tộc với các lãnh thổ cụ thể, do đó khiến cho họ có được quyền ly khai khỏi Liên Xô.
Điều gì đã xảy ra với một nhà nước tập quyền bị biến thành của liên minh trên thực tế với quyền được ly khai và các nhóm dân tộc bị gắn với các lãnh thổ nhất định? Nhưng các lãnh thổ này được phân chia theo cái cách mà không phải lúc nào chúng cũng tương đồng và vẫn không tương đồng với nơi mà những nhóm dân tộc từng sống.
Đây là cách mà các rạn nứt xuất hiện và vẫn còn tồn tại trong mối quan hệ giữa các nước cộng hòa cựu Xô Viết và ngay cả trong chính Liên bang Nga.
Có vài ngàn rạn nứt loại này, và để chúng rời khỏi tầm mắt dù chỉ một giây cũng có thể sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Đây là điểm đầu tiên tôi muốn nói.
Stalin đã chống lại hình thức tổ chức này. Ông ấy thậm chí còn viết một bài báo về quyền tự trị, nhưng cuối cùng, lại áp dụng công thức của Lê-nin. Kết quả là gì?
Vừa rồi đồng nghiệp của tôi từ Ukraina và tôi đã nói về mối quan hệ giữa hai nước. Khi Liên Xô được thành lập, các lãnh thổ ban đầu của Nga chưa bao giờ liên quan đến Ukraina. Toàn bộ khu vực Biển Đen và các vùng đất phía Tây của Nga đã bị chuyển giao cho Ukraina bằng một cái cớ kỳ lạ – “nhằm gia tăng phần trăm giai cấp vô sản ở Ukraina”. Bởi vì Ukraina khi đó là một vùng nông thôn với dân cư là tá điền mang tư tưởng tiểu tư sản. Những người này là đối tượng để tước quyền trên cả nước. Đây là một quyết định hơi kỳ quặc, tuy nhiên, nó đã được thực hiện.
Chúng ta giờ đang giải quyết với di sản của Lê-nin về cấu trúc nhà nước. Họ đã làm gì? Họ đã gắn tương lai đất nước với đảng của mình, và với nguyên lý này, đi từ hiến pháp này sang hiến pháp khác. Đảng là lực lượng chính trị. Ngay khi đã bắt đầu suy sụp, đất nước bị kéo theo.
Ý tôi là như thế. Tôi đã giữ quan điểm này cho đến ngày nay.
Như bạn biết, tôi đã làm việc trong ngành tình báo một thời gian dài. Nó là một phần không thể thiếu của một tổ chức được chính trị hóa – KGB, và tôi có quan điểm riêng về các lãnh đạo của mình. Nhưng giờ tôi đã biết rõ hơn, và tôi hiểu rằng, đó là những tính toán về địa chính trị bên ngoài ý thức hệ.
Họ đã hoàn toàn lờ đi quá trình hình thành Liên Xô. Tất cả những điều này có tính chính trị ở thời điểm đó.
Nhắc lại, khi đảng bắt đầu sụp đổ từng phần, và cuối cùng – đất nước bị kéo theo. Điều này cần phải được ngăn chặn. Đây là một sai lầm, một sự chắc chắn sai lầm cơ bản ở bên trong cấu trúc nhà nước.
Giờ liên quan đến thi hài. Đây là một vấn đề bên lề. Tôi tin là chủ đề này không nên lúc nào cũng bị nhắc đến, ít nhất là có những người, nhiều người trong số họ, những người gắn liền một cuộc sống và số phận của mình, và chắc chắn những thành tựu trong quá khứ, những năm tháng Xô Viết. Vì điều này, bằng cách này hay cách khác, Liên Xô chắc chắn được liên kết với Vladimir Lenin, lãnh tụ của giai cấp vô sản thế giới. Vậy thì, tại sao lại cứ đào sâu về việc đó? Chúng ta chỉ cần tiến lên phía trước và phát triển. Chấm hết./.
