Tổng quan:
– Nhà vận hành: Hải quân Liên Xô; Hải quân Trung Quốc (PLAN)
– Lớp trước: Zulu V (Project 611)
– Lớp sau: Hotel
– Lịch sử phục vụ: 1958-1990
– Hoàn thành: 23 chiếc
– Lượng giãn nước:
+ 2.794 tấn (khi nổi); 3.553 tấn (khi lặn) (629)
+ 2.300-2.820 tấn (khi nổi); 2.700-3.553 tấn (khi lặn) (629A)
– Chiều dài: 98,4 m (629); 98,9 m (629A)
– Độ rộng: 8,2 m
– Mớn nước: 7,85 m (629); 8,5 m (629A)
– Động lực đẩy:
+ 3 × động cơ diesel, mỗi chiếc 2.000 bhp (1.500 kW)
+ 3 × động cơ điện, 5.200 shp (3.880 kW)
+ 3 x trục
– Tốc độ: 17 hl/g (khi nổi), 12 hl/g (khi ngầm)
– Phạm vi hoạt động: 9.500 hl ở 5 hl/g (chế độ nổi)
– Độ bền: 70 ngày
– Độ sâu giới hạn: 300 m
– Độ sâu làm việc: 260 m
– Quân số: 80 người (629); 83 (629A)
– Vũ khí:
+ 3 × ống phóng tên lửa
+ hệ thống phóng D-1 với tên lửa R-11FM (3 tàu Project 629)
+ hệ thống phóng D-2 với tên lửa R-13 (các tàu 629 còn lại)
+ hệ thống phóng D-4 với tên lửa R-21 (từ 1966 trở đi nâng cấp trên Project 629A)
+ 6 ống phóng ngư lôi 533 mm.
Project 629 (tên NATO là lớp Golf), là một lớp tàu ngầm diesel-điện tên lửa đạn đạo phục vụ trong Hải quân Liên Xô. Tất cả những chiếc tàu thuộc lớp này đã rời khỏi biên chế của Liên Xô vào năm 1990 và kể từ đó đã bị loại bỏ. Ở Trung Quốc, ít nhất 1 tàu ngầm lớp Golf đã được dùng để thử tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) mới.
Project 629 được bắt đầu vào giữa những năm 1950 cùng với hệ thống phóng tên lửa D-2 mà nó mang theo, và dựa trên tàu ngầm lớp Foxtrot. Nhiệm vụ thiết kế được giao cho OKB-16 của Cục Kỹ thuật Hàng hải Malakhit, sau này trở thành một trong ba trung tâm thiết kế tàu ngầm của Liên Xô/Nga, cùng với Rubin Design và Cục thiết kế trung ương Lazurit. Tàu ngầm này ban đầu được thiết kế để mang ba tên lửa đạn đạo R-11FM với tầm bắn khoảng 150 km. Những quả đạn này được chở trong 3 silo được lắp ở phía sau tháp chỉ huy. Chúng chỉ có thể được bắn khi tàu ngầm nổi lên và tên lửa được nâng lên trên tháp chỉ huy, nhưng tàu ngầm có thể đang hoạt động vào thời điểm đó. Chỉ có 3 chiếc thuyền đầu tiên được trang bị tên lửa loại này; những chiếc còn lại được trang bị tên lửa tầm xa R-13.
Những chiếc tàu đầu tiên được đưa vào hoạt động vào năm 1958 và chiếc cuối cùng vào năm 1962.
Các tàu được đóng tại hai xưởng đóng tàu – 16 ở Severodvinsk và 7 ở Komsomolsk-na-Amure ở Viễn Đông. Một phần tám ở Viễn Đông đã đến Trung Quốc. 14 chiếc đã được sửa đổi rộng rãi vào năm 1966-1972 và được Hải quân Liên Xô gọi là Project 629A và NATO gọi là “Golf II” (phiên bản gốc được đặt tên là “Golf I”). Thay đổi chính là việc nâng cấp hệ thống tên lửa để mang tên lửa R-21, loại tên lửa có thể phóng từ bên trong ống phóng khi tàu ngầm lặn và tăng tốc độ. Trong những năm sau đó, một số được chuyển đổi để thử tên lửa mới và một số khác có các chuyển đổi khác nhau.
Tất cả các tàu đã rời khỏi biên chế của Liên Xô vào năm 1990. Năm 1993, 10 chiếc được bán cho Triều Tiên để tháo dỡ. Theo một số nguồn tin, Triều Tiên đang cố gắng đưa những chiếc tàu này hoạt động trở lại.
Một tổ chức của những người đào thoát khỏi Triều Tiên, tên là In-Kook Yantai, đã xuất bản một báo cáo vào năm 2016 có tựa đề “Đánh giá vũ khí hạt nhân và vũ khí hủy diệt hàng loạt của Triều Tiên”. Trong báo cáo đó, người đào tẩu Triều Tiên Kim Heung-kwang cho biết một chiếc tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, trọng tải 3.500 tấn, một trong hai chiếc, sẽ được hạ thủy trước năm 2018. Nó được mô tả là có 4 silo phóng tên lửa trong tháp chỉ huy, và nói chung là được cho là đề cập đến một con tàu hạng Golf II được tân trang lại.
Năm 1959, công nghệ của dự án đã được bán cho Trung Quốc, nước này đã chế tạo một mẫu sửa đổi duy nhất vào năm 1966 (Type 031), mẫu này vẫn đang được sử dụng.
Vào ngày 8/3/1968, cách Oahu 1.560 hl (2.890 km) về phía Tây Bắc Thái Bình Dương, tàu ngầm lớp Golf II K-129 bị chìm do một vụ nổ không rõ nguyên nhân, vụ tai nạn được đăng ký bởi mạng SOSUS. Toàn bộ thủy thủ đoàn 98 người đã mất tích và con tàu bị chìm với ba tên lửa hạt nhân đạn đạo cũng như hai quả ngư lôi hạt nhân. Hoa Kỳ đã thu hồi các bộ phận của tàu ngầm vào tháng 7/1974 từ độ sâu khoảng 5 km, trong một chiến dịch mang tên Dự án Azorian.
Hai tàu ngầm hạt nhân sắp nghỉ hưu, USS Halibut (SSGN-587) và USS Seawolf (SSN-575), đã được chế tạo lại và đưa vào hoạt động như các phương tiện tìm kiếm dưới biển sâu. Sau khi Halibut phát hiện ra một tàu ngầm Liên Xô bị chìm chứa ít nhất một tên lửa đạn đạo còn nguyên vẹn với đầu đạn hạt nhân, Melvin Laird, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Richard Nixon, đã chấp thuận Azorian. 6 năm sau, cách Trân Châu Cảng 1.560 hl về phía Bắc, một móng vuốt cơ học đã hạ độ xuống độ sâu 5.200 m dưới đáy Thái Bình Dương và được hướng dẫn bởi các máy tính trên tàu. Glomar Explorer, kẹp chặt vào khối thép rỉ sét, xoắn lại và bắt đầu từ từ nâng nó lên bề mặt. Mức độ thành công của nỗ lực này vẫn chưa rõ ràng, nhưng Hoa Kỳ đã thừa nhận đã thu hồi được một phần K-129, trong đó có 6 thi thể của các thủy thủ Liên Xô đã được chôn cất trên biển với đầy đủ danh dự.
Biến thể
– Project 629 (tên NATO là Golf I): Thiết kế ban đầu, với tổng số 22 chiếc được đóng từ năm 1958 đến năm 1962. Chiều dài là 98,4 m; rộng 8,2 m và mớn nước 7,85 m. Lượng giãn nước nổi/ngầm lần lượt là 2794/3553 tấn. Tốc độ nổi/lặn lần lượt là 15/12,5 hl/g. Project 629 có thủy thủ đoàn gồm 80 người và được trang bị hệ thống phóng D-1 cho R-11FM hoặc hệ thống phóng D-2 cho SLBM SS-N-4.
– Project 629B: K-229 được chuyển đổi vào năm 1958 tại Severodvinsk, thuộc Project 629B để thử nghiệm hệ thống điều khiển tên lửa trên tàu được thiết kế mới, đây là thiết kế thế hệ đầu tiên hoàn toàn dựa trên chất bán dẫn.
– Project 629A (tên NATO là Golf II): 14 tàu ngầm lớp Project 629/Golf I được chuyển đổi thành Project 629A từ năm 1966 đến 1972. Các thay đổi bao gồm tăng kích thước, với chiều dài và mớn nước lần lượt tăng lên 98,9/8,5 m; lượng giãn nước khi nổi/lặn tăng lên lần lượt là 2300-2820/2700-3553 tấn và tốc độ nổi/lặn tăng lên 17/14 hl/g tương ứng. Phi hành đoàn được tăng lên 83 người và hệ thống phóng là D-4 cho SLBM SS-N-5.
– Project 601 (tên NATO là Golf III): K-118 được chuyển đổi từ năm 1969 đến năm 1974, với lượng giãn nước tăng lên 4.000 tấn và số SLBM tăng lên 6, và loại tên lửa là SS-N-8.
– Project 605 (tên NATO là Golf IV): K-102 được chuyển đổi từ năm 1969 đến năm 1973, dài 18,3 m với 4 SLBM để thử nghiệm R-27K (SS-N-13) SLBM.
– Project 619 (tên NATO là Golf V): K-153 được chuyển đổi vào năm 1976 để thử nghiệm SS-N-20 SLBM.
– Project 629R (tên NATO là Golf SSQ): K-61, B-42 và K-107 được chuyển đổi ở Vladivostok thành tàu chỉ huy từ năm 1973 đến năm 1979, với các ống phóng tên lửa và ngư lôi bị loại bỏ.
– Type 6631: Tàu ngầm lớp Golf do Trung Quốc chế tạo, được đóng ở Đại Liên từ năm 1960 đến 1966, sau khi nhận được dữ liệu kỹ thuật từ Liên Xô vào năm 1959. Trung Quốc không mua SLBM nên Type 6631 được trang bị hệ thống mô phỏng và chủ yếu được sử dụng cho huấn luyện. Ban đầu với số hiệu 1101, sau đó nó được đổi thành 200 vào năm 1967. Đơn vị thứ hai được cho là do Liên Xô chế tạo và chuyển giao (số cờ hiệu K-208), nhưng do sự chia rẽ Trung-Xô, hầu hết các thiết bị trên tàu không được chuyển giao và con tàu được sử dụng làm mẫu cho kỹ thuật đảo ngược để hoàn thành chiếc đầu tiên, đi vào hoạt động của Trung Quốc vào tháng 8/1966. Vào tháng 6/1968, Type 6631 đã trải qua một đợt đại tu do Trung Quốc quyết định áp dụng SLBM nhiên liệu rắn thay vì SLBM nhiên liệu lỏng như Liên Xô đã sử dụng nên thiết bị mô phỏng được thay thế bằng thiết bị hỗ trợ của SLBM nhiên liệu rắn. Ngoài ra, SLBM theo kế hoạch của Trung Quốc có kích thước khác với các tàu ngầm lớp Golf được trang bị SLBM ban đầu của Nga, do đó số lượng ống phóng tên lửa đã giảm xuống còn hai so với ba ống ban đầu.
– Type 031: Type 6631 trải qua đợt tái trang bị lớn thứ hai, hoàn thành vào tháng 11/1978. Cải tiến quan trọng nhất là khả năng phóng SLBM dưới nước. Ngoài việc đổi thành Type 031 từ Type 6631 ban đầu, con tàu này còn được đặt tên là Changcheng 200 theo cách đặt tên mới của Hải quân Trung Quốc từ 1980 (Các tàu ngầm hạt nhân là Changzheng, nghĩa là Trường Chinh cùng với một số 3 chữ số. Tương tự tàu ngầm diesel-điện là Changcheng là Trường Thành)./.
