Chủ nghĩa duy vật lịch sử (historical materialism) là học thuyết lịch sử của Karl Marx. Marx xác định sự thay đổi lịch sử trong sự trỗi dậy của các xã hội có giai cấp và cách con người cùng nhau lao động để kiếm sống.
Marx tuyên bố rằng sự phát triển công nghệ có thể thay đổi các phương thức sản xuất theo thời gian. Sự thay đổi trong phương thức sản xuất này tất yếu thúc đẩy những thay đổi trong hệ thống kinh tế của một xã hội.
Đối với Marx và cộng sự trọn đời của ông, Friedrich Engels, chủ nghĩa duy vật lịch sử là “quan điểm về tiến trình lịch sử tìm kiếm nguyên nhân cuối cùng và sức mạnh chuyển động to lớn của mọi sự kiện lịch sử quan trọng trong sự phát triển kinh tế của xã hội, trong những thay đổi trong phương thức sản xuất và trao đổi, trong sự phân chia xã hội thành các giai cấp riêng biệt và trong cuộc đấu tranh giữa các giai cấp này với nhau”.
Mặc dù Marx chưa bao giờ đưa ra một mô tả chính thức hoặc toàn diện về chủ nghĩa duy vật lịch sử trong một tác phẩm đã xuất bản, nhưng những ý tưởng chính của ông đã được đan xen vào nhiều tác phẩm khác nhau từ những năm 1840 trở đi. Kể từ thời Marx, lý thuyết này đã được sửa đổi và mở rộng. Hiện nay, nó có nhiều biến thể theo chủ nghĩa Marx và phi Marx.
…
