AVIC(*) 601-S là một chương trình phát triển máy bay không người lái bao gồm một loạt các UAV cánh bay(**) quan sát tầm thấp của Trung Quốc do Viện 601 hay Viện Thiết kế Máy bay Thẩm Dương SYADI (Shenyang Aircraft Design Institute) thuộc Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (Aviation Industry Corporation of China) và Đại học Hàng không Vũ trụ Thẩm Dương SAU (Shenyang Aerospace University) hợp tác phát triển. Cái tên 601-S bắt nguồn từ tên của các nhà phát triển – Viện 601 và chữ “S” là của SAU. Tổng cộng có 7 mô hình khác nhau đã được xác định vào năm 2013.
(*) AVIC (tên viết tắt từ Aviation Industry Corporation of China) là một doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc về kỹ thuật hàng không và quân sự.
(**) cánh bay – “flying wing” – phương tiện bay mà thân và cánh thành một khối không tách biệt.
1. Sky Crossbow (Thiên cung)
UAV thử nghiệm Sky Crossbow (Tian-Nu hay Tiannu) là thành viên đầu tiên của dòng 601-S tiết lộ nỗ lực thu thập kinh nghiệm của Trung Quốc về thiết kế cánh bay. Mặc dù là một cánh bay nhưng Sky Crossbow vẫn giữ lại hai đuôi để bảo đảm khả năng điều khiển bay, do đó có tên là 4 cánh điều khiển, cánh bay có đuôi kép.
Đặc điểm: Chiều dài 2,15 m; Sải cánh 2,2 m; Chiều cao 0,6 m; Trọng lượng 18,8 kg; Tốc độ 70-150 km/h; Thiết bị đẩy – Quạt ống năng lượng điện.
2. Wind Blade (Lưỡi gió)
UAV thử nghiệm Wind Blade (Feng-Ren hoặc Fengren) là sự phát triển của Sky Crossbow trước đó với các thông số kỹ thuật rất giống nhau. Điểm khác biệt cơ bản giữa Wind Blade và Sky Crossbow trước đó là phần đuôi kép được thay thế bằng cánh nhỏ. Cấu hình của Wind Blade được áp dụng bởi cánh bay không người lái NUAA, một UAV thử nghiệm hoàn toàn không liên quan của Trung Quốc khác được phát triển bởi Đại học Hàng không và Du hành vũ trụ Nam Kinh với cùng mục đích học hỏi kinh nghiệm trong thiết kế cánh bay, và do đó hai thiết kế trông rất giống nhau về bên ngoài.
3. Cloud Bow (Cung mây)
Wind Blade được phát triển thêm thành UAV thử nghiệm Cloud Bow (Yun-Gong hoặc Yungong), và đến giai đoạn này, kết quả khả quan của hệ thống điều khiển bay của thiết kế cánh bay đã đạt được, vì vậy các cánh nhỏ trên Wind Blade trước đó đã bị loại bỏ, và do đó, Cloud Bow còn được gọi là cánh bay 4 cánh điều khiển.
4. Warrior Eagle (Đại bàng chiến)
UAV thử nghiệm Warrior Eagle (Zhan-Ying hoặc Zhanying) dựa trên Cloud Bow trước đó và điểm khác biệt là Warrior Eagle là một thiết kế cánh bay xuôi về phía trước. Nhiều tuyên bố trên internet của Trung Quốc đã giả định rằng Warrior Eagle sẽ được triển khai như một máy bay do thám hoặc thậm chí là một máy bay chiến đấu không người lái (UCAV), mặc dù điều này có thể đúng trong một tương lai xa, tuy nhiên, nhà phát triển đã tuyên bố tại các cuộc triển lãm airshows và UAV khác nhau. Mục đích của UAV này là để có được kiến thức về hệ thống điều khiển bay cho thiết kế cánh bay xuôi về phía trước, mặc dù có những ứng dụng trong tương lai cho các nhiệm vụ trinh sát và chiến đấu nếu thiết kế được chứng minh là thành công.
5. Sharp Sword (Kiếm sắc)
Sharp Sword (Li-Jian hoặc Lijian), do SYADI, SAU và HAIG (Hongdu Aviation Industry Group) đồng phát triển, là một trong hai mẫu AVIC 601-S tiến bộ hơn cả bằng chứng về ý tưởng thiết kế bằng cách phát triển thành kích thước lớn hơn (loại kia là Dark Sword). Sharp Sword bay bằng thiết bị phản lực và có sải cánh dài 14 mét. Vẫn chưa rõ nhiệm vụ chính xác mà Sharp Sword được giao, nhưng các nhiệm vụ khả thi sẽ bao gồm cả nhiệm vụ trinh sát và cuối cùng là chiến đấu. Vào ngày 21/11/2013, Sharp Sword đã thực hiện một chuyến bay đầu tiên dài 20 phút từ sân bay của HAIG.
6. Dark Sword (Ám kiếm)
Kiến thức thu được về các UAV 601-S khác đã được áp dụng cho UAV Dark Sword (An-Jian hoặc Anjian), ít chú trọng hơn vào khả năng tàng hình so với các UAV 601-S khác, mà thay vào đó, chú trọng nhiều hơn vào khả năng cơ động. Cũng như với Warrior Eagle, khả năng của Dark Sword đã bị phóng đại rất nhiều bởi các tuyên bố trên internet Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà phát triển đã tuyên bố rằng trọng tâm chính của Dark Sword là phát triển nó thành một UAV siêu thanh, nhằm đáp ứng yêu cầu của một UAV có khả năng quan sát thấp, khả năng cơ động cao để hỗ trợ các cuộc thử nghiệm được tiến hành đối với lực lượng phòng không và không quân Trung Quốc – vũ khí đối không. Dark Sword được cho là có thể trong tương lai xa sẽ được phát triển thành các ứng dụng khác như trinh sát và chiến đấu. Để cải thiện khả năng cơ động, nó sử dụng cấu hình canard và đuôi kép.
Ngoài khả năng hoạt động độc lập, thiết kế của Dark Sword cho phép cấu hình tổ đội ‘cánh bay trung thành’ hoặc không người lái, các phương tiện mang đi kèm như máy bay Chengdu J-20.
7. Shape Varying UAV (UAV biến hình)
UAV Shape Varying (Bian-ti Wu-ren-ji) là một UAV thử nghiệm của chương trình AVIC 601-S và nó được tiết lộ lần đầu tiên vào năm 2008 trong Triển lãm Hàng không Chu Hải lần thứ 7. Nó là một bằng chứng về khái niệm UAV của cấu hình cánh bay, dựa trên kinh nghiệm thu được từ các thành viên khác trong loạt. Sải cánh lớn hơn mang lại sự ổn định tốt hơn ở tốc độ thấp, trong khi ở tốc độ cao, sải cánh nhỏ hơn sẽ giúp giảm lực cản. Thay vì cấu hình cánh quét biến đổi thông thường, UAV Shape Varying được thiết kế để khám phá tiềm năng của thiết kế cánh gấp. Cũng như các thành viên khác của UAV AVIC 601-S, ống hút của UAV Shape Varying nằm phía trên thân máy bay./.
