Tổng quan:
– Nhà máy: Sevmash
– Nhà khai thác: Liên Xô, Nga
– Lớp trước: Charlie (Project 670)
– Lớp sau: Yasen (Project 855)
– Được xây dựng từ: năm 1975 đến nay
– Phục vụ: 1980 đến nay
– Kế hoạch đóng: 20 (2 949, 18 949A)
– Đã hoàn thành: 14 (2 949, 11 949A, 1 09852)
– Đã hủy: 6 (2 chưa hoàn thành, 4 chưa bao giờ được đặt)
– Hoạt động: 5 (+2 khi hiện đại hóa lên 949AM)
– Đã loại biên: 6
– Tai nạn: 1 (K-141 Kursk, ngày 12/8/2000)
– Kiểu loại: tàu ngầm hạt nhân tên lửa hành trình
– Lượng giãn nước: 12.500/14.700 tấn (khi nổi); 16.500/19.400 tấn (khi lặn)
– Chiều dài: 155 m
– Độ rộng: 18,2 m
– Mớn nước: 9 m
– Công suất lắp đặt: 2 × lò phản ứng làm mát bằng nước có áp suất, HEU <= 45%
– Động cơ đẩy: 2 × tuabin hơi nước cung cấp 73.070 kW (97.990 shp) cho hai trục
– Tốc độ:
+ 15 hl/g (28 km/h) khi nổi
+ 32 hl/h (59 km/h) khi lặn
– Khả năng đi biển: 120 ngày
– Độ sâu thử nghiệm: 600 m
– Kíp tàu: 94/107 người
– Vũ khí:
+ Ống phóng lôi: 4 × 533 mm và 2 × 650 mm ở mũi tàu
+ 28 × 533 mm và 650 mm, bao gồm tên lửa chống ngầm RPK-2 Vyuga (SS-N-15 Starfish) với đầu đạn hạt nhân 15 kt và RPK-6 Vodopad/RPK-7 Veter (SS-N-16) chống tên lửa phóng từ tàu ngầm với đầu đạn hạt nhân 200 kt hoặc ngư lôi chống tàu ngầm Type 40 hoặc 32 quả mìn.
+ Tên lửa hành trình: 24 × P-700 Granit (SS-N-19 Shipwreck) với 750 kg HE hoặc phương tiện điều khiển từ xa dưới nước Poseidon 4 × 100 Mt
Lớp Oscar là cách gọi của NATO cho tàu Project 949 Granit (Oscar I) và Project 949A Antey (Oscar II) của Liên Xô, là loạt tàu ngầm hạt nhân tên lửa hành trình (SSGN) của Hải quân Liên Xô. Chúng hiện vẫn đang được biên chế trong Hải quân Nga với một số tàu được lên kế hoạch hiện đại hóa với tên gọi Project 949AM, nhằm kéo dài tuổi thọ và tăng khả năng chiến đấu.
Các tàu ngầm Project 949 là tàu ngầm mang tên lửa hành trình lớn nhất trong biên chế cho đến khi một số tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo lớp Ohio được chuyển đổi để mang tên lửa hành trình vào năm 2007. Chúng là lớp tàu ngầm lớn thứ tư về lượng giãn nước và chiều dài. Chỉ có các tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo lớp Typhoon của Liên Xô, lớp Borei của Nga và lớp Ohio của Mỹ là lớn hơn.
Chiếc tàu ngầm đầu tiên của Project 949 được đặt đóng vào giữa những năm 1970 và được đưa vào hoạt động vào năm 1980. Năm 1982, một phiên bản cập nhật và lớn hơn (Project 949A) đã thay thế phiên bản trước đó. Tổng cộng có 13 tàu ngầm đã được chế tạo. Lớp Oscar được thiết kế để tấn công các nhóm tác chiến tàu sân bay NATO sử dụng tên lửa chống hạm tầm xa P-700 Granit (SS-N-19 “Shipwreck”) và dữ liệu nhắm mục tiêu do hệ thống vệ tinh EORSAT cung cấp (thông ăng-ten qua “Punch Bowl” của tàu ngầm). Trong các vấn đề tài chính sau khi Liên Xô sụp đổ, lớp Oscar được Hải quân Nga ưu tiên sử dụng và khi nhiều lớp tàu ngầm cũ đã nghỉ hưu, lớp Oscar vẫn hoạt động trong cả Hạm đội Phương Bắc và Thái Bình Dương.
Cục Thiết kế Rubin bắt đầu hiện đại hóa Project 949A vào năm 2011 tại các nhà máy đóng tàu Zvezdochka và Zvezda. Vào tháng 9/2015, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoygu thông báo trong chuyến thăm nhà máy đóng tàu Zvezda rằng ít nhất 3 tàu ngầm lớp Oscar sẽ được sửa chữa và hiện đại hóa để kéo dài thời gian phục vụ thêm 20 năm. Các tàu ngầm nâng cấp sẽ được gọi là “Project 949AM”, theo các quan chức Nga. Chi phí hiện đại hóa ước tính khoảng 12 tỷ RUB (182 triệu USD) cho mỗi tàu.
Vào tháng 9/2016, có thông tin cho rằng các tàu ngầm K-132 Irkutsk và K-442 Chelyabinsk hiện đang được hiện đại hóa lên 949AM. Theo Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov, Hạm đội Thái Bình Dương của Nga có thể nhận được 4 tàu ngầm lớp Oscar II hiện đại hóa trang bị tên lửa hành trình Kalibr vào năm 2021.
Phiên bản
Project 949 Granit (Oscar I)
2 tàu ngầm Project 949 Granit được đóng tại Severodvinsk từ năm 1975 đến năm 1982 và được biên chế cho Hạm đội Phương Bắc. K-525 được đặt đóng năm 1975 và K-206 được đặt đóng năm 1979. Sau khi đóng hai chiếc tàu ngầm đầu tiên, việc sản xuất tiếp tục với Project cải tiến 949A Antey. Cả hai tàu ngầm thuộc Project 949 đều được cho ngừng hoạt động vào năm 1996 và được dỡ bỏ vào năm 2004.
Project 949A Antei (Oscar II)
11 tàu ngầm Project 949A Antey đã được hoàn thành tại Severodvinsk, trong đó có 5 chiếc được biên chế cho Hạm đội Phương Bắc. Tại một giai đoạn, người ta đã lên kế hoạch phát triển thế hệ thứ tư mới tiếp nối Project 949A, nhưng kế hoạch này sau đó đã bị loại bỏ. Sự khác biệt bên ngoài giữa hai lớp là lớp 949A dài hơn khoảng 10 m so với tàu tiền nhiệm (khoảng 154 m thay vì 143 m), cung cấp không gian và sức nổi cho các thiết bị điện tử được cải tiến và động cơ đẩy êm hơn.
Một số nguồn suy đoán rằng hiệu suất âm thanh của lớp Oscar II vượt trội hơn lớp Akula đời đầu nhưng kém hơn lớp Akula II cũng như các thiết kế tiếp theo (thế hệ thứ 4). Nó cũng có một chiếc vây lớn hơn và các chân vịt của nó có 7 cánh thay vì 4.
Giống như tất cả các thiết kế của Liên Xô thời hậu Thế chiến II, chúng có cấu tạo thân tàu kép. Tương tự, giống như các thiết kế tàu ngầm khác của Liên Xô, Project 949 không chỉ có một lối vào phía trên tháp chỉ huy mà còn có một cửa khác phía trước và bên dưới một chút để sử dụng trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Dấu hiệu phân biệt là phần đỉnh của tháp chỉ huy hơi phồng lên. Một cửa lớn ở hai bên của vây đạt đến chỗ phình ra này. Liên đoàn các nhà khoa học Hoa Kỳ báo cáo rằng tàu ngầm này mang theo một thiết bị thoát hiểm khẩn cấp của thủy thủ đoàn; có thể là những cánh cửa này che đậy nó. Khoang thoát hiểm VSK có thể chứa 110 người.
Project 949AM
Hiện đại hóa các tàu ngầm Project 949A, được Bộ Quốc phòng Nga công bố lần đầu tiên vào năm 2011. Là một phần của quá trình hiện đại hóa, các tàu ngầm sẽ được thay thế 24 tên lửa chống hạm P-700 Granit bằng 72 tên lửa hành trình chống hạm 3M-54 Kalibr hoặc P-800 Oniks mới hơn. Việc nâng cấp không yêu cầu thay đổi thiết kế đối với thân tàu vì các tên lửa mới sẽ phù hợp với các bệ phóng hiện có bên ngoài thân tàu áp lực. Các tàu được hiện đại hóa cũng sẽ được nâng cấp thông tin chiến đấu Omnibus-M và hệ thống định vị Simfoniya-3.2, cũng như hệ thống điều khiển hỏa lực, thông tin liên lạc, sonar, radar và thiết bị đánh chặn điện tử mới. Việc hiện đại hóa nhằm mục đích đưa các tàu ngầm lên cùng trình độ công nghệ với tàu ngầm tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Yasen thế hệ tiếp theo của Nga.
Belgorod, Project 09852
Vào tháng 12/2012, việc xây dựng bắt đầu trên một tàu ngầm nghiên cứu và cứu hộ mục đích đặc biệt, được chỉ định là Project 09852, và dựa trên tàu ngầm Project 949A (lớp Oscar II) Belgorod chưa hoàn thiện. Theo báo cáo, chiếc tàu ngầm này được thiết kế để chở cả tàu ngầm có người lái (ví dụ: tàu ngầm hạng nhỏ Project 18511) cũng như tàu dưới nước không người lái (ví dụ Klavesin-1R). Tuy nhiên, mặc dù có thể chở các phương tiện không người lái dưới nước (UUV) nhỏ hơn trên thân tàu lớp Oscar, việc bố trí chỗ ở của một tàu ngầm hạng trung như Project 18511 Paltus hoặc thậm chí là Project 10831 Losharik lớn hơn, có lẽ sẽ đòi hỏi một phần mở rộng thân tàu chính để chứa một khoang chứa tàu. Ví dụ, chiều dài của tàu ngầm BS-64 Podmoskovye đã tăng thêm 9 m ngay cả khi khoang tên lửa SLBM đã được loại bỏ hoàn toàn.
Belgorod được cho là sẽ được sử dụng làm phương tiện mang ngư lôi Poseidon (tên NATO là Kanyon) chạy bằng năng lượng hạt nhân, thiết bị không người lái vũ trang nhiệt hạch có khả năng mang đầu đạn nhiệt hạch 100 Mt, với ít nhất 4 thiết bị như vậy được mang theo chiều ngang thay cho 24 Các bệ phóng P-700 Granit (SS-N-19 Shipwreck) có tổng công suất 600 megaton của thuốc nổ TNT.
Người ta ước tính rằng Belgorod sẽ dài 184 m, có thể trở thành tàu ngầm dài nhất thế giới.
Vào ngày 23/4/2019, Belgorod đã được ra mắt trong một buổi lễ tại nhà máy đóng tàu Sevmash, được theo dõi bởi Tổng thống Nga Vladimir Putin qua một liên kết TV. Công việc tiếp theo đã được hoàn thành để nổi và tàu ngầm dự kiến bắt đầu thử nghiệm tại nhà máy và cấp nhà nước vào năm 2020, sau đó nó sẽ được chuyển giao cho Hải quân Nga. Tuy nhiên, lịch trình này đã bị trì hoãn với các cuộc thử nghiệm trên biển sau đó dự kiến bắt đầu vào tháng 5/2021. Sau một số lần trì hoãn, các cuộc thử nghiệm trên biển được thông báo là đã bắt đầu vào ngày 25/6/2021.
Các tàu trong lớp:
–K-525 Arkhangelsk, 949, biên chế 30/12/1980, tháo dỡ năm 2014.
–K-206 Murmansk, 949, biên chế 30/11/1983, tháo dỡ 2017.
–K-148 Krasnodar, 949A, biên chế 30/9/1986, tháo dỡ 2014.
–K-173 Krasnoyarsk, 949A, biên chế 31/12/1986, tháo dỡ 2016/17.
–K-132 Irkutsk, 949A, biên chế 30/12/1988, Hậm đội Thái Bình Dương, dự kiến sẽ được trang bị lại cho đến năm 2023; tuổi thọ hoạt động được cho là sẽ kéo dài thêm 10 năm; Hiện đang được hiện đại hóa lên 949AM tại nhà máy đóng tàu Zvezda.
–K-119 Voronezh, 949A, biên chế 29/12/1989 Hạm đội Phương Bắc Không hoạt động, trong dự bị từ năm 2020.
–K-410 Smolensk, 949A, biên chế 22/12/1990, Hạm đội Phương Bắc, sau khi đại tu hoàn thành vào tháng 12/2013.
–K-442 Chelyabinsk, 949A, biên chế 28/12/1990, hậm đội Thái Bình Dương. Hiện đang được hiện đại hóa lên 949AM tại nhà máy đóng tàu Zvezda.
–K-456 Tver (ex-Vilyuchinsk), 949A, biên chế 18/8/1992, Hạm đội Thái Bình Dương.
–K-266 Orel (ex-Severodvinsk), 949AM, biên chế 30/12/1992, Hạm đội Phương Bắc, sau khi đại tu hoàn thành vào tháng 4/2017.
–K-186 Omsk, 949A, biên chế 15/12/1993, Hạm đội Thái Bình Dương sau khi hoàn thành đại tu năm 2008.
–K-150 Tomsk, 949A, biên chế 30/12/1996, Hạm đội Thái Bình Dương, sau khi đại tu hoàn thành vào năm 2019.
–K-141 Kursk, 949A, biên chế 30/12/1994, tai nạn ngày 12/8/2000.
–K-329 Belgorod, 09852, dự kiến biên chế mùa hè năm 2022. Tính đến năm 2021, thử nghiệm với Cục Nghiên cứu Biển sâu tại khu vực hoạt động của Hạm đội Phương Bắc; dự kiến triển khai ở Thái Bình Dương.
–K-135 Volgograd, 949A, đặt ky 2/9/1993. Chưa hoàn thành, các bộ phận được sử dụng để đóng các tàu ngầm mới hơn. Quá trình xây dựng có thể được khởi động lại.
–K-160 Barnaul, 949A, đặt ky 4/1994. Chưa hoàn thành, các bộ phận được sử dụng để đóng các tàu ngầm mới hơn./.
