Sĩ quan chỉ huy CO (Commanding officer) hoặc chỉ huy (commander), hoặc đôi khi, nếu người đương nhiệm là một sĩ quan cấp tướng (general officer), tướng chỉ huy CG (commanding general) hoặc sĩ quan chỉ huy cấp tướng GOC (general officer commanding), là sĩ quan chỉ huy một đơn vị quân đội. Sĩ quan chỉ huy có quyền lực tối cao đối với đơn vị và thường được trao quyền rộng rãi để điều hành đơn vị khi họ thấy phù hợp, trong giới hạn của luật quân sự. Về mặt này, các sĩ quan chỉ huy có trách nhiệm quan trọng (ví dụ, việc sử dụng vũ lực, tài chính, trang thiết bị, Công ước Geneva), nhiệm vụ (đối với cấp trên, hiệu quả nhiệm vụ, nghĩa vụ chăm sóc nhân viên) và quyền hạn (ví dụ, kỷ luật và trừng phạt nhân viên trong một số giới hạn nhất định của luật quân sự).
Ở một số quốc gia, sĩ quan chỉ huy có thể ở bất kỳ cấp bậc nào. Thông thường, có nhiều sĩ quan hơn các vị trí chỉ huy và thời gian dành cho việc chỉ huy nói chung là một khía cạnh quan trọng của việc thăng chức, vì vậy vai trò của sĩ quan chỉ huy được đánh giá cao. Sĩ quan chỉ huy thường được hỗ trợ bởi một sĩ quan điều hành XO (executive officer) hoặc người chỉ huy thứ hai 2i/c (second-in-command), người xử lý các vấn đề nhân sự và công việc hàng ngày, và một cố vấn cấp cao nhập ngũ. Các đơn vị lớn hơn cũng có thể có các sĩ quan tham mưu chịu trách nhiệm về nhiều trách nhiệm khác nhau.
Khối thịnh vượng chung
Quân đội
Trong Quân đội Anh, Thủy quân lục chiến Hoàng gia và nhiều tổ chức quân sự và bán quân sự thuộc Khối thịnh vượng chung khác, sĩ quan chỉ huy của một đơn vị được bổ nhiệm. Vì vậy văn bằng của CO là một quyết định bổ nhiệm. Việc bổ nhiệm sĩ quan chỉ huy chỉ dành riêng cho người chỉ huy các đơn vị lớn (trung đoàn, tiểu đoàn và các đơn vị có quy mô tương tự). Theo thông lệ, một sĩ quan chỉ huy có cấp bậc trung tá (lieutenant colonel), và họ thường được gọi trong đơn vị đơn giản là “the colonel” (đại tá) hoặc CO. “The colonel” cũng có thể ám chỉ người được bổ nhiệm danh dự là một sĩ quan cao cấp, người giám sát các công việc phi tác chiến của một trung đoàn. Tuy nhiên, cấp bậc của người được bổ nhiệm và người được bổ nhiệm là khác nhau. Nghĩa là, không phải tất cả các trung tá đều là CO, và mặc dù hầu hết các CO đều là trung tá, nhưng đó không phải là yêu cầu của việc bổ nhiệm.
Các đơn vị nhỏ, đơn vị cấp phân đội (đại đội, trung đội và khẩu đội) và cấp lớn hơn (lữ đoàn, sư đoàn, quân đoàn và quân đội) không có sĩ quan chỉ huy. Sĩ quan chỉ huy một đơn vị nhỏ được bổ nhiệm làm “sĩ quan chỉ huy” OC (officer commanding). Các đội hình cao hơn có một người chỉ huy (thường dành cho một lữ đoàn) hoặc một sĩ quan chỉ huy cấp tướng (GOC). Các sở chỉ huy khu vực có một tổng tư lệnh (ví dụ C-in-C Lục quân C-in-C, C-in-C Quân đội sông Rhine của Anh). OC của một đơn vị nhỏ hoặc đơn vị cấp phân đội ngày nay thường là thiếu tá (mặc dù trước đây thường là đại úy trong các đại đội bộ binh và thường cả trong các đội kỵ binh), mặc dù một lần nữa cấp bậc của người bổ nhiệm và người được bổ nhiệm là riêng biệt và độc lập với nhau.
Trong một số trường hợp, các đơn vị độc lập dưới một đơn vị nhỏ (ví dụ như một trung đội quân cảnh trực thuộc trực tiếp một đơn vị như lữ đoàn) cũng sẽ được bổ nhiệm một OC. Trong những trường hợp này, sĩ quan chỉ huy có thể là đại úy hoặc chỉ là trung úy.
Các bổ nhiệm như CO và OC có thể có quyền hạn cụ thể liên quan đến chúng. Ví dụ, họ có thể có quyền theo luật định để thăng quân nhân hoặc xử lý một số vi phạm kỷ luật nhất định và đưa ra các hình phạt nhất định. CO của một đơn vị có thể có quyền kết án người phạm tội 28 ngày giam giữ, trong khi OC của một đơn vị phụ có thể có quyền kết án người phạm tội bị hạn chế đặc quyền 3 ngày.
Chỉ huy các đơn vị nhỏ hơn các đơn vị cấp phân đội (ví dụ: đội, toán, nhóm quân) không phải là sự bổ nhiệm cụ thể và các sĩ quan hoặc hạ sĩ quan đảm nhận các vị trí đó được gọi đơn giản chỉ là “trưởng” (ví dụ: đội trưởng, toán trưởng, nhóm trưởng…).
Không quân Hoàng gia
Trong Lực lượng Không quân Hoàng gia, chức danh sĩ quan chỉ huy được dành cho các chỉ huy trưởng trạm hoặc chỉ huy các đơn vị độc lập, bao gồm cả các phi đội bay. Giống như Quân đội Anh, chức vụ chỉ huy của một đơn vị nhỏ hơn như cánh hành chính, phi đội hoặc chuyến bay được gọi là sĩ quan chỉ huy (OC).
Hải quân Hoàng gia
Trong Hải quân Hoàng gia và nhiều nước khác, sĩ quan chỉ huy là chức danh chính thức của người chỉ huy bất kỳ con tàu, đơn vị hoặc cơ sở nào. Tuy nhiên, họ được gọi là “the captain” (thuyền trưởng) bất kể cấp bậc thực sự của họ là gì, hay một cách không chính thức là “skipper” hay thậm chí là “boss”.
Hoa Kỳ
Tại Hoa Kỳ, tư cách sĩ quan chỉ huy được áp dụng hợp lệ cho tất cả các sĩ quan được ủy quyền nắm giữ quyền chỉ huy hợp pháp đối với một đơn vị quân đội, tàu hoặc cơ sở.
Quân đội
Sĩ quan chỉ huy của một đại đội, thường là đại úy, được gọi là các đơn vị chỉ huy đại đội (hoặc chỉ huy khẩu đội /toán quân cho pháo binh / kỵ binh). Sĩ quan chỉ huy của một tiểu đoàn (hoặc phi đội kỵ binh/kỵ binh thiết giáp) thường là trung tá. Sĩ quan chỉ huy lữ đoàn, cấp đại tá, là lữ đoàn trưởng. Tuy nhiên, ở cấp sư đoàn trở lên, sĩ quan chỉ huy là sĩ quan cấp tướng.
Người phụ trách một trung đội (platoon), đơn vị quân nhân nhỏ nhất do một hạ sĩ quan chỉ huy, được gọi là “platoon leader”, chứ không phải “platoon commander”. Sĩ quan này, thường là thiếu úy, có quyền chỉ huy binh lính dưới quyền nhưng không có nhiều trách nhiệm chỉ huy vốn có của các cấp cao hơn. Ví dụ, một trung đội trưởng (platoon leader) không thể đưa ra hình phạt không mang tính xét xử.
Các hạ sĩ quan có thể được coi là phụ trách một số đơn vị quân nhỏ hơn. Tuy nhiên, họ không thể nắm quyền chỉ huy vì thiếu thẩm quyền cần thiết do nguyên thủ quốc gia cấp cho làm như vậy. Những người nắm quyền “chỉ huy” các phương tiện cá nhân (và tổ lái của họ) được gọi là người chỉ huy phương tiện. Sự khác biệt về chức danh này cũng áp dụng cho các sĩ quan là chỉ huy máy bay (“phi công chỉ huy”), cũng như các sĩ quan và binh sĩ là chỉ huy xe tăng và xe bọc thép. Mặc dù các sĩ quan và HSQ này có quyền chỉ huy chiến thuật và tác chiến (bao gồm toàn quyền, trách nhiệm và trách nhiệm giải trình – đặc biệt trong trường hợp người chỉ huy máy bay) đối với binh lính và thiết bị do họ phụ trách, nhưng họ không được trao quyền pháp lý của một “sĩ quan chỉ huy” theo UCMJ hoặc các quy định của quân đội.
Sĩ quan chuẩn y trong Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ là những sĩ quan theo đuổi sự nghiệp duy nhất có thể và đôi khi giữ các vị trí chỉ huy trong một số đơn vị đặc biệt, ví dụ như Lực lượng Đặc biệt và Hàng không Quân đội. Tuy nhiên, các sĩ quan cảnh sát thường không ra lệnh nếu có một sĩ quan được ủy quyền có mặt; thông thường họ đóng vai trò là sĩ quan điều hành (2IC).
Thủy quân lục chiến
Sĩ quan chỉ huy của một đại đội, thường là đại úy, được gọi là đại đội trưởng (company commander) hoặc chỉ huy khẩu đội (battery commander, đối với các đơn vị pháo binh dã chiến và phòng không tầm thấp). Sĩ quan chỉ huy của một tiểu đoàn hoặc phi đội (Hàng không Thủy quân lục chiến), thường là trung tá. Sĩ quan chỉ huy của một trung đoàn, nhóm hàng không hoặc Đơn vị Viễn chinh Thủy quân lục chiến (MEU), cấp đại tá, là chỉ huy trung đoàn/nhóm/MEU. Đối với Lữ đoàn viễn chinh thủy quân lục chiến (MEB), Nhóm Hậu cần Hàng hải (MLG), Sư đoàn Thủy quân lục chiến (MARDIV), Cánh Máy bay Thủy quân lục chiến (MAW), Lực lượng Viễn chinh Thủy quân lục chiến (MEF) và Lực lượng Hạm đội Thủy quân lục chiến (FMF), sĩ quan chỉ huy được gọi là tướng chỉ huy, vì những sĩ quan này giữ cấp tướng.
Sĩ quan phụ trách một trung đội, đơn vị chiến thuật nhỏ nhất của Thủy quân lục chiến thường do một sĩ quan chỉ huy, thường là thiếu úy hoặc trung úy, được gọi là chỉ huy trung đội (platoon commander). Sự phân biệt về chức danh này cũng áp dụng cho các sĩ quan là chỉ huy máy bay, cũng như các sĩ quan, hạ sĩ quan (trung sĩ tham mưu, thượng sĩ) và hạ sĩ quan (hạ sĩ và trung sĩ) là chỉ huy xe tăng và xe bọc thép. Mặc dù các sĩ quan, SNCO và NCO này có quyền chỉ huy chiến thuật và tác chiến (bao gồm toàn quyền, trách nhiệm và trách nhiệm giải trình – đặc biệt trong trường hợp người chỉ huy máy bay) của Thủy quân lục chiến và thiết bị do họ phụ trách, nhưng họ không được trao quyền pháp lý của một “ sĩ quan chỉ huy” theo UCMJ hoặc các quy định của quân đội.
Hải quân và Cảnh sát biển
Trong Hải quân Hoa Kỳ và Cảnh sát biển Hoa Kỳ, sĩ quan chỉ huy là chức danh chính thức của người chỉ huy một con tàu, nhưng họ thường được gọi là “the Captain” (Thuyền trưởng) bất kể cấp bậc thực tế của họ: “Bất kỳ sĩ quan hải quân nào chỉ huy một con tàu, tàu ngầm hoặc tàu khác được phong tục hải quân gọi là “thuyền trưởng” khi ở trên tàu chỉ huy, bất kể cấp bậc thực tế của họ”. Họ có thể được gọi một cách không chính thức là “Skipper”, mặc dù việc cho phép hoặc cấm sử dụng dạng địa chỉ này là đặc quyền của sĩ quan chỉ huy.
Sĩ quan chỉ huy tương lai PCO (prospective commanding officer) là một sĩ quan Hải quân Hoa Kỳ đã được chọn để chỉ huy chính mình. Thuật ngữ này được sử dụng trong thư từ hoặc để chỉ sĩ quan trước khi họ nắm quyền chỉ huy đơn vị (tàu, phi đội, đơn vị…).
Nếu thủy thủ chỉ huy một đơn vị là thành viên nhập ngũ chứ không phải là sĩ quan hoặc chuẩn úy warrant officer thì người đó được gọi là “officer in charge” (chức sĩ quan) chứ không phải là “commanding officer” (sĩ quan chỉ huy). Trong Cảnh sát biển, thông thường các tàu cutter nhỏ hơn sẽ do một tiểu sĩ quan trưởng chỉ huy.
Không quân
Trong Lực lượng Không quân Hoa Kỳ, sĩ quan chỉ huy của một đơn vị cũng được gọi tương tự là chỉ huy đơn vị, chẳng hạn như chỉ huy phi đội, chỉ huy nhóm, chỉ huy cánh… Chỉ huy phi đội (đơn vị căn cứ của Không quân Hoa Kỳ) thường là thiếu tá hoặc trung tá. Chỉ huy nhóm (gồm hai phi đội trở lên) thường là đại tá, trong khi chỉ huy cánh có thể là đại tá (cánh điển hình) hoặc tướng (cánh lớn hơn).
Việt Nam
Trong lực lượng vũ trang Việt Nam, sĩ quan được phân chia thành sĩ quan chỉ huy, sĩ quan chính trị và sĩ quan bảo đảm (hậu cần và kỹ thuật). Sĩ quan chỉ huy là cấp trưởng hoặc cấp phó một đơn vị. Sĩ quan chính trị là đồng chỉ huy với sĩ quan chỉ huy về mặt công tác đảng, công tác chính trị; trong khi sĩ quan bảo đảm là chuyên trách về các mặt công tác được giao về hậu cần hoặc kỹ thuật. Sĩ quan bảo đảm thường được quy định thấp hơn sĩ quan chỉ huy và sĩ quan chính trị một cấp bậc quân hàm./.
