Tổng quan:
– Xuất xứ: Nga
– Người sử dụng: Nga
– Kiểu loại: Tên lửa hành trình phóng từ trên không (ALCM)
– Đơn giá: khoảng 13 triệu USD
– Nền tảng mang: Tu-160 Blackjack, Tu-22M3 / 5 Backfire C, Tu-95MS16 Bear-H và Su-27IB
– Chiều dài: 7,45 m
– Đường kính: 0,51 m
– Trọng lượng: 2.400 kg
– Trọng lượng đầu đạn: 450 kg
– Đầu đạn: HE (nổ cao), phân mảnh, bom, đạn con (Kh-101), hạt nhân 250 kt (Kh-102)
– Động cơ đẩy: Turbofan
– Phạm vi chiến đấu: 2.500-2.800 km
– Trạng thái: Hoạt động
– Phục vụ: từ 2012.
Kh-101 / Kh-102 là một dòng tên lửa hành trình phóng từ trên không (ALCM) thông thường và hạt nhân do Nga phát triển và triển khai. Là một loại tên lửa tàng hình, Kh-101 được thiết kế để đánh bại các hệ thống phòng không bằng cách bay ở độ cao thấp, ôm sát địa hình để tránh hệ thống radar. Kh-101 mang đầu đạn thông thường, trong khi Kh-102 được cho là mang trọng tải hạt nhân 250 kT.
Vào cuối những năm 1980, Liên Xô đã tìm kiếm một tên lửa hành trình phóng từ trên không mới để thay thế Kh-55 của họ. Tên lửa mới bắt đầu ra đời với tên gọi Kh-90. Sự phát triển của nó bắt đầu vào cuối những năm 1980, tuy nhiên sau một vài chuyến bay thử nghiệm, chương trình đã bị đình chỉ. Một chương trình Kh-101 mới đã được khởi động, trong đó kêu gọi sự phát triển cho một loại tên lửa hành trình tàng hình phóng từ trên không, loại tên lửa này sẽ được mang bởi các máy bay ném bom chiến lược. Kh-101 thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 1998. Các cuộc thử nghiệm đánh giá bắt đầu vào năm 2000. Những hình ảnh đầu tiên về tên lửa này xuất hiện vào năm 2007. Tên lửa này đã được thông qua và hiện đang được sử dụng bởi Không quân Nga. Vào thời điểm được giới thiệu, nó là tên lửa phi hạt nhân có khả năng nhất phóng từ không trung của Nga. Tuy nhiên tốc độ sản xuất rất chậm. Một số nguồn tin cho biết ngành công nghiệp quốc phòng Nga chỉ có khả năng sản xuất 3 tên lửa loại này mỗi tháng. Nó đã được sử dụng trong các hành động quân sự của Nga ở Syria.
Kh-101 là một vũ khí giao tranh tầm xa. Nó được chở và phóng bằng máy bay ném bom. Nó lớn hơn và nặng hơn Kh-55, nhưng vẫn giữ thiết kế tương tự với động cơ thả xuống. Bên ngoài nó có một số điểm tương đồng với tên lửa hành trình phóng từ trên không AGM-158 JASSM của Mỹ, mặc dù tên lửa của Nga có tầm bắn xa hơn đáng kể. Kh-101 được chở bởi máy bay ném bom chiến lược tầm xa Tu-160M hiện đại hóa (12 tên lửa bên trong) và máy bay ném bom chiến lược Tu-95MSM (6 tên lửa bên trong và 8 tên lửa bên ngoài). Vì tên lửa Kh-101 dài hơn Kh-55, nên chúng không thể được lắp vào khoang chứa bom bên trong của Tu-95MS.
Kh-101 được trang bị đầu đạn thông thường và có tầm bắn 3.000 km. Tùy thuộc vào phiên bản, tên lửa có trọng lượng 2.200-2.400 kg và mang đầu đạn 400-450 kg. Nhiều khả năng là một số loại đầu đạn có sẵn, bao gồm đầu đạn nổ mạnh, xuyên giáp cao và đạn con. Ngoài ra còn có một tên lửa Kh-102 tương tự với đầu đạn nhiệt hạch 20 kT.
Tên lửa hành trình này được trang bị hệ thống quang điện để hiệu chỉnh quỹ đạo bay và hệ thống dẫn đường TV để dẫn đường cho đầu cuối. Kh-101 được ước tính có độ chính xác trong khoảng bán kính CEP (circular error probable) 10-20 m. Một số nguồn báo cáo rằng tên lửa này có CEP chỉ 5 mét. Độ chính xác như vậy là đủ để đánh trúng các mục tiêu cơ sở hạ tầng. Tên lửa có thể tái định vị mục tiêu nên nó có thể được sử dụng để tấn công các mục tiêu đang di chuyển. Nó có cấu hình bay thay đổi và bay ở độ cao từ 30 đến 10.000 m.
Trong quá trình bay, động cơ rơi xuống bên dưới tên lửa. Ngoài ra còn có các cánh bật ra để tăng hiệu quả bay. Tên lửa này đã giảm tiết diện radar và tàng hình hơn Kh-55. Đặc điểm này khiến nó khó bị phát hiện và tiêu diệt hơn khi tên lửa đang trên đường tới mục tiêu.
Nga đã triển khai sử dụng Kh-101 trong chiến dịch quân sự ở Ukraine. Có nguồn tin cho rằng Ukraine có khả năng đánh chặn các tên lửa này với hệ thống phòng không do phương Tây cung cấp.
Các biến thể
– Kh-102 tương tự như tên lửa hành trình tàng hình Kh-101, nhưng mang đầu đạn nhiệt hạch có đương lượng nổ 25 kT. Đầu đạn nặng 300 kg. Tên lửa này có tầm bắn 4 500 km. Tên lửa Kh-102 được Không quân Nga sử dụng cùng với Kh-101.
– Kh-BD là tên lửa hành trình trong tương lai có tầm bắn 3.000 km hoặc lớn hơn. Năm 2017, tên lửa này đang ở giai đoạn dự án. Nó được lên kế hoạch với các đầu đạn hạt nhân và thông thường. Nó phải được vận chuyển bằng máy bay ném bom Tu-160M2 hiện đại hóa./.
