Tổng quan:
– Nhà thiết kế: Rubin
– Nhà máy đóng tàu: Sevmash
– Lớp trước: lớp Delta IV, lớp Typhoon
– Chi phí: 713 triệu đô-la Mỹ
– Được xây dựng: từ năm 1996 đến nay
– Trong biên chế: từ 2013 đến nay
– Kế hoạch đóng: 14 chiếc
– Đang đóng: 4
– Hoàn thành: 6
– Hoạt động: 5
– Kiểu loại: tàu ngầm hạt nhân tên lửa đạn đạo (SSBN)
– Lượng giãn nước:
+ 14.720 tấn (khi nổi)
+ 24.000 tấn (khi lặn)
– Chiều dài: 170 m
– Độ rộng: 13,5 m
– Mớn nước: 10 m
– Động lực đẩy
+ Lò phản ứng hạt nhân 1 × ОК-650V
+ 1 x tuabin hơi, 50.000 SHP
+ 1 × máy bơm phản lực
– Tốc độ:
+ Khi lặn: 29 hl/g (54 km/h)
+ Khi nổi: 15 hl/g (28 km/h)
– Tầm hoạt động: không giới hạn
– Khả năng đi biển độc lập: phụ thuộc thực phẩm
– Độ sâu lớn nhất: 400 m
– Kíp tàu: 107 người
– Vũ khí:
+ 16 × RSM-56 Bulava SLBM với 6 đầu đạn MIRV (Project 955 và 955A)
+ Ống phóng lôi 8 x 533 mm hoặc 6 × 533 mm (BOREI-A)
+ Hệ thống phòng thủ chống ngư lôi có mục đích đặc biệt bên ngoài 6 x 533 mm (SPETS) REPS-324 Shlagbaum
+ Tên lửa chống tàu ngầm/tàu RPK-2 Viyuga
Lớp Borei (Борей), Project 955 Borei và Project 955A Borei-A, (tên NATO là Dolgorukiy), là một loạt tàu ngầm hạt nhân tên lửa đạn đạo do Sevmash chế tạo cho Hải quân Nga. Dự kiến, lớp tàu này sẽ thay thế các lớp Delta III, Delta IV và Typhoon thời Liên Xô trong biên chế Hải quân Nga.
Mặc dù là sự thay thế cho nhiều loại SSBN, các tàu ngầm lớp Borei nhỏ hơn nhiều so với lớp Typhoon cả về lượng giãn nước và thủy thủ đoàn (24.000 tấn so với 48.000 tấn và 107 thủy thủ so với 160 của Typhoon). Về mặt phân loại, chúng chính xác hơn là phần tiếp theo cho các SSBN cấp IV của Delta.
Công việc thiết kế đầu tiên của dự án bắt đầu vào giữa những năm 1980 và việc đóng con tàu đầu tiên bắt đầu vào năm 1996. Trước đó, một thiết kế song song ngắn hạn, nhỏ hơn đã xuất hiện vào năm 1980 với tên gọi Project 935 Borei II. Một tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm (SLBM) mới được gọi là R-39UTTH Bark đã được phát triển song song. Tuy nhiên, công việc về tên lửa này đã bị bỏ dở và một tên lửa mới, RSM-56 Bulava, đã được thiết kế. Con tàu ngầm này cần được thiết kế lại để phù hợp với tên lửa mới, và tên thiết kế đã được đổi thành Project 955. Các tàu được phát triển bởi Cục thiết kế Rubin đang được chế tạo bởi nhà máy đóng tàu phương Bắc Sevmash của Nga ở Severodvinsk.
Có thông tin cho rằng vào năm 2013, sự xuất hiện của lớp Borei sẽ giúp Hải quân Nga có thể tiếp tục các cuộc tuần tra chiến lược ở các vĩ độ phía Nam đã vắng mặt tàu ngầm Nga trong 20 năm.
Việc hạ thủy chiếc tàu ngầm đầu tiên trong lớp, Yury Dolgorukiy (Юрий Долгорукий), đã được lên kế hoạch vào năm 2002 nhưng bị trì hoãn vì hạn chế về ngân sách. Cuối cùng con tàu đã được đưa ra khỏi nhà máy vào ngày 15/4/2007 (chưa được chính thức hạ thủy cho đến 2/2008) trong một buổi lễ có sự tham dự của nhiều nhân viên quân sự và công nghiệp cấp cao. Yuriy Dolgorukiy là tàu ngầm tên lửa chiến lược đầu tiên của Nga được hạ thủy sau 17 năm kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Đội ngũ dự kiến gồm 8 tàu ngầm chiến lược dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động trong vòng một thập kỷ sau đó, với 5 chiếc thuộc Project 955 được lên kế hoạch mua đến hết năm 2015.
Đến tháng 7/2009, nó vẫn chưa được trang bị tên lửa Bulava và do đó chưa hoạt động hoàn toàn, mặc dù đã sẵn sàng cho thử nghiệm trên biển vào ngày 24/10/2008. Ngày 21/11/2008, lò phản ứng trên Yuriy Dolgorukiy được kích hoạt và ngày 19/6/2009 bắt đầu thử nghiệm trên biển ở biển Trắng.
Vào tháng 8/2009, có thông tin cho rằng chiếc tàu ngầm sẽ trải qua 6 lần thử nghiệm trước khi được đưa vào hoạt động nhưng vấn đề với tên lửa Bulava có thể khiến nó bị trì hoãn nhiều hơn.
Vào ngày 28/9/2010 Yuriy Dolgorukiy đã hoàn thành các cuộc thử nghiệm trên biển của nhà máy. Vào cuối tháng 10, Hạm đội Thái Bình Dương của Nga đã chuẩn bị đầy đủ để tiếp nhận các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân chiến lược lớp Borei mới của Nga. Dự kiến, 4 tàu ngầm sẽ được biên chế trong Hạm đội Phương Bắc và 4 tàu ngầm trong Hạm đội Thái Bình Dương. Vào ngày 9/11/2010 Yuriy Dolgorukiy đã vượt qua tất cả các cuộc thử nghiệm trên biển để chuyển sang thiết bị và hệ thống mới.
Ban đầu, kế hoạch là tiến hành các vụ phóng ngư lôi đầu tiên trong quá trình thử nghiệm cấp nhà nước đang diễn ra vào tháng 12/2010 và sau đó trong cùng tháng tiến hành vụ phóng đầu tiên của hệ thống vũ khí chính, RSM-56 Bulava SLBM. Kế hoạch sau đó bị hoãn lại đến giữa mùa hè năm 2011 do điều kiện băng ở biển Trắng.
Vào ngày 2/12/2010, tàu ngầm lớp Borei thứ hai, Alexander Nevskiy, đã được chuyển đến một ụ nổi ở nhà máy đóng tàu Sevmash. Ở đó, những công việc chuẩn bị cuối cùng đã diễn ra trước khi tàu ngầm được hạ thủy vào ngày 6/12/2010 và bắt đầu thử nghiệm trên biển vào ngày 24/10/2011.
Vào ngày 28/6/2011, một tên lửa Bulava đã được phóng lần đầu tiên từ tàu ngầm lớp Borei Yuriy Dolgorukiy. Thử nghiệm được công bố là thành công. Sau nhiều thời gian trì hoãn, cuối cùng tàu dẫn đầu, Yuriy Dolgorukiy, đã gia nhập Hải quân Nga vào ngày 10/01/2013. Lễ thượng cờ chính thức do Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoygu chủ trì.
Vào ngày 17/11/2017, chiếc tàu ngầm lớp Borei thứ tư và là chiếc đầu tiên của Project 955A cải tiến, Knyaz Vladimir đã được chuyển ra khỏi công truòng xây dựng tại nhà máy đóng tàu Sevmash. Chiếc tàu ngầm này được hạ thủy một năm sau đó và sau đó bắt đầu thử nghiệm tại nhà máy.
Lớp Borei bao gồm thân tàu nhỏ gọn và tích hợp hiệu quả thủy động lực học để giảm tiếng ồn và lần đầu tiên sử dụng động cơ phản lực bơm trên tàu ngầm hạt nhân của Nga. Hãng tin TASS của Nga tuyên bố mức độ tiếng ồn thấp hơn 5 lần khi so sánh với các tàu ngầm lớp Akula chạy bằng năng lượng hạt nhân thế hệ thứ ba và thấp hơn hai lần so với các tàu ngầm lớp Virginia của Hoa Kỳ. Dấu hiệu âm thanh của Borei lén lút hơn đáng kể so với các thế hệ SSBN trước đây của Nga, nhưng có thông tin cho rằng các máy bơm thủy lực của chúng trở nên ồn ào hơn sau một thời gian hoạt động tương đối ngắn, làm giảm khả năng tàng hình của tàu ngầm.
Các tàu ngầm Borei dài khoảng 170 m, đường kính 13 m và có tốc độ lặn tối đa ít nhất là 46 km/h (25 hl/g). Chúng được trang bị một khoang cứu hộ nổi được thiết kế để phù hợp với toàn bộ thủy thủ đoàn. Nhỏ hơn lớp Typhoon, Boreis ban đầu được cho là mang 12 tên lửa nhưng có thể mang thêm 4 tên lửa do khối lượng của Bulava SLBM 36 tấn (phiên bản sửa đổi của Topol-M ICBM) giảm so với đề xuất ban đầu R-39UTTH Bark. Chi phí ước tính vào năm 2010 vào khoảng 863 triệu USD (thời giá năm 2020). So sánh chi phí của một tàu SSBN lớp Ohio là hơn 3 tỷ đô-la Mỹ (thời giá năm 2020).
Mỗi chiếc Borei được xây dựng với 1,3 triệu thành phần và cơ cấu. Việc xây dựng nó đòi hỏi 17 nghìn tấn kim loại, nhiều hơn 50% so với tháp Eiffel. Tổng chiều dài của đường ống là 109 km và chiều dài của hệ thống dây là 600 km. 10.000 tấm cao su vỏ bọc con tàu.
Phiên bản
Project 955A (Borei-A)
Các con tàu của Project 955A bao gồm các hệ thống liên lạc và phát hiện được cải tiến, cải tiến tín hiệu âm thanh và có những thay đổi lớn về cấu trúc như bổ sung tất cả các bánh lái chuyển động và các bánh lái đứng đuôi tàu để có khả năng cơ động cao hơn và hình dạng bánh lái khác. Bên cạnh đó, chúng còn được trang bị các hệ thống phản lực thủy lực và vít cải tiến cho phép chúng hành trình với vận tốc gần 30 hl/g khi lặn với tiếng ồn tối thiểu. Mặc dù lần đầu tiên được báo cáo là mang 20 SLBM Bulava, 955A sẽ được trang bị 16 SLBM với 6-10 đầu đạn hạt nhân trên mỗi quả, giống như các tàu ngầm Project 955.
Hợp đồng cho 5 tàu ngầm 955A sửa đổi đã bị trì hoãn nhiều lần do không thống nhất về giá giữa Bộ Quốc phòng Nga và Tập đoàn Đóng tàu. Hợp đồng được chính thức ký vào ngày 28/5/2012.
Chiếc tàu ngầm 955A đầu tiên, Knyaz Vladimir, được hạ thủy vào ngày 30/7/2012, trong một buổi lễ có sự tham dự của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Hai tàu ngầm Project 955A bổ sung đã được đóng vào năm 2014, một vào cuối năm 2015 và một vào cuối năm 2016.
Theo quan chức Sevmash, Vitaliy Bukovskiy, tất cả các tàu ngầm Borei-A đều được trang bị thiết bị thoát hiểm có thể chứa 3-4 người.
Project 955B (Borei-B)
Project 955B dự kiến sẽ có hệ thống đẩy phản lực nước mới, thân tàu được nâng cấp và công nghệ giảm tiếng ồn mới. Thiết kế ý tưởng đã được Phòng thiết kế Rubin khởi xướng vào năm 2018 và 4 chiếc Project 955B đã được đề xuất với chiếc đầu tiên được chuyển giao cho Hải quân Nga vào năm 2026. Tuy nhiên, dự án được cho là không được đưa vào Chương trình vũ trang nhà nước của Nga giai đoạn 2018-2027 do hiệu quả chi phí. Thay vào đó, 6 tàu ngầm Borei-A khác sẽ được đóng sau năm 2023. Theo một báo cáo năm 2018, Chương trình vũ trang nhà nước của Nga giai đoạn 2018-2027 bao gồm việc đóng thêm 2 tàu ngầm Borei-A vào năm 2028. Việc xây dựng sẽ diễn ra tại Sevmash bắt đầu từ năm 2024 và giao cho Hải quân Nga lần lượt vào năm 2026 và 2027.
Borei-K
Một phiên bản đề xuất được trang bị tên lửa hành trình thay vì SLBM, tương tự như các tàu ngầm tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân (SSGN) lớp Ohio của Mỹ, đang được Bộ Quốc phòng Nga xem xét.
Các tàu trong lớp
– K-535 Yury Dolgorukiy, 955, biên chế 29/12/2012, Hạm đội Phương Bắc.
– K-550 Aleksandr Nevsky, 955, biên chế 23/12/2013, Hạm đội Thái Bình Dương.
– K-551 Vladimir Monomakh, 955, biên chế 19/12/2014, Hạm đội Thái Bình Dương.
– K-549 Knyaz Vladimir, 955А, biên chế 12/6/2020, Hạm đội Phương Bắc.
– K-552 Knyaz Oleg, 955А, biên chế 21/12/2021, Hạm đội Thái Bình Dương.
– Generalissimus Suvorov, 955А, dự kiến biên chế 2022, Hạm đội Thái Bình Dương.
– Imperator Aleksandr III, 955А, dự kiến biên chế 2023, Hạm đội Thái Bình Dương.
– Knyaz Pozharskiy, 955А, dự kiến biên chế 2024, Hạm đội Phương Bắc.
– Knyaz Potemkin, 955A, dự kiến biên chế 2028, Hạm đội Phương Bắc.
– Dmitry Donskoy, 955A, dự kiến biên chế 2029, Hạm đội Phương Bắc.
– TBA, 955A, dự kiến biên chế 2030, Hạm đội Thái Bình Dương.
– TBA, 955A, dự kiến biên chế 2031, Hạm đội Phương Bắc./.
