Tổng quan:
– Nhà thiết kế: Rubin
– Nhà máy đóng tàu:
+ Krasnoye Sormovo Shipyard
+ Amur Shipbuilding Plant
+ Admiralty Shipyard
+ Sevmash
– Lớp trước: Tango (Project 641B)
– Lớp sau: Lada (Project 677)
– Lớp dưới: Sindhughosh (cho Ấn Độ)
– Lịch sử xây dựng: 1980-nay
– Lịch sử phục vụ: 1980-nay
– Trong biên chế: 12/1980-nay
– Đang đóng: 3
– Hoàn thành: 73
– Hoạt động: 64
– Mất: 1
– Nghỉ hưu: 16
– Bảo quản: 1
– Kiểu loại: tàu ngầm tấn công (SS)
– Lượng giãn nước:
+ Khi nổi: 2.325 tấn (Project 877); 2.350 (Project 636.3)
+ Khi lặn: 3.075 tấn (Project 877); 3.100 tấn (Kilo 877 cải tiến; Project 636.3 – biến thể)
– Chiều dài: 70,0-73,8 m
– Độ rộng: 9,9 m
– Mớn nước: 6,2 m
– Động lực đẩy: diesel-điện
+ 2 × diesel-máy phát 1000 kW
+ 1 × động cơ đẩy 5.500-6.800 shp (4.100-5.100 kW)
+ 1 × chân vịt bước cố định 6 hoặc 7 cánh (6BL project 877) (7BL project 636)
– Tốc độ:
+ 17 hl/g (31 km/h) – khi nổi
+ 20 hl/g (37 km/h) – khi lặn
– Phạm vi hoạt động:
+ ở chế độ hút khí: 6.000-7.500 hl (11.100-13.900 km) ở tốc độ 7 hl/g (13 km/h)
+ khi lặn: 400 hl (740 km) ở tốc độ 3 hl/g (5,6 km/h)
+ chạy hết tốc độ 21 hl/g (39 km/h) đi được 12,7 hl (23,5 km)
– Sức bền: 45 ngày đêm
– Độ sâu làm việc: 240 m
– Độ sâu giới hạn: 300 m
– Quân số: 52
– Vũ khí:
+ 6 x ống phóng ngư lôi 533 mm
+ 18 x ngư lôi
+ 4 x tên lửa hành trình tấn công đất liền, tên lửa chống hạm, chống ngầm Kalibr/Club (một số phiên bản)
+ 24 x mìn
+ 8 x tên lửa đất đối không 9K34 Strela-3 (SA-N-8 Gremlin) hoặc 8 tên lửa đất đối không 9K310 Igla-1 (SA-N-10 Gimlet) (tàu ngầm xuất khẩu có thể không được trang bị vũ khí phòng không).
Lớp Kilo, tên định danh của Liên Xô là Project 877 Paltus (tiếng Nga: Па́лтус nghĩa là “Cá bơn”), tên ký hiệu của NATO là Kilo, là một lớp tàu ngầm tấn công diesel-điện được thiết kế ban đầu vào những năm 1970 và được chế tạo tại Liên Xô cho Hải quân Liên Xô. Phiên bản đầu tiên của tàu ngầm Kilo đi vào hoạt động từ năm 1980 và được chế tạo cho đến giữa những năm 1990.
Việc sản xuất đã được chuyển sang biến thể Project 636 Varshavyanka tiên tiến hơn (tiếng Nga: Варшавянка, có nghĩa là “Cô gái Vác-sa-va”) vào giữa những năm 1990, còn được gọi là lớp Kilo cải tiến (Improved Kilo) ở phương Tây. Lớp này đã được Cục thiết kế Rubin cập nhật lại vào giữa những năm 2010 và được gọi là Project 636.3.
Vai trò
Các tàu ngầm tấn công Project 877 chủ yếu dành cho các hoạt động chống tàu mặt nước và chống tàu ngầm ở vùng nước tương đối nông. Các tàu Project 877 ban đầu được trang bị hệ thống sonar Rubikon MGK-400 (tên NATO là Shark Gill), bao gồm một sonar phát hiện và tránh thủy lôi MG-519 Arfa (tên NATO là Mouse Roar).
Các tàu Project 636 mới hơn được trang bị MGK-400EM cải tiến, với MG-519 Arfa cũng được nâng cấp lên MG-519EM. MGK-400E có thể phát hiện tàu ngầm với độ ồn 0,05 Pa/Hz trong 16 km và tàu mặt nước với độ ồn 10 Pa/Hz trong 100 km. Các hệ thống sonar cải tiến đã giảm số lượng người vận hành cần thiết bằng cách chia sẻ cùng một bảng điều khiển thông qua tự động hóa.
Các tấm chống dội âm được lắp trên vỏ và vây để hấp thụ sóng âm thanh của sonar chủ động, dẫn đến giảm và biến dạng tín hiệu phản hồi. Những tấm lợp này cũng giúp làm giảm âm thanh phát ra từ tàu ngầm, do đó làm giảm phạm vi mà tàu ngầm có thể bị phát hiện bởi sonar thụ động.
Tàu kế nhiệm đẳng cấp Lada
Lớp Kilo dự kiến sẽ được thay thế bởi lớp Lada. Tuy nhiên, đến tháng 11/2011, rõ ràng là lớp Lada sẽ bị trì hoãn vì Sankt Peterburg (B-585), chiếc dẫn đầu của lớp, đã bộc lộ những thiếu sót lớn. Vào ngày 27/7/2012, Tổng tư lệnh Hải quân Nga tuyên bố rằng việc chế tạo các tàu ngầm lớp Lada sẽ được tiếp tục, sau khi đã trải qua những thay đổi về thiết kế. Quá trình sản xuất hàng loạt được báo cáo là sẽ được tiến hành vào cuối những năm 2010.
Project 636.3
Hải quân Nga cũng tiến lên phía trước vào cuối những năm 2010, với việc đóng Project 636.3, một phiên bản cải tiến của lớp Kilo. Chiếc dẫn đầu mang tên Petropavlovsk-Kamchatsky (PPK) và được hạ thủy bởi người đứng đầu Nhà máy đóng tàu Admiralty Alexander Buzakov vào ngày 28/3/2019, tức khoảng 30 tháng sau khi đưa vào hoạt động. Đến tháng 11/2019, 6 chiếc đã được chế tạo cho Hạm đội Biển Đen và các tàu khác đã được lên kế hoạch cho Hạm đội Thái Bình Dương và Baltic.
Vào tháng 6/2022, một báo cáo chưa được xác nhận từ bên trong ngành công nghiệp quốc phòng của Nga cho thấy rằng một đợt tiếp theo gồm 6 tàu Project 636.3 bổ sung có thể được đặt hàng để bắt đầu đóng vào khoảng năm 2024.
Lớp PPK “có chiều dài lớn hơn một chút – lượng giãn nước khi lặn khoảng 4.000 tấn – và có động cơ cải tiến, hệ thống chiến đấu cải tiến, cũng như công nghệ giảm tiếng ồn mới; nó có thể bắn cả ngư lôi và tên lửa hành trình, được phóng từ 1 trong 6 ống phóng ngư lôi 533 mm”.
Vào tháng 9/2022, có thông tin cho rằng một đặc điểm của lớp Kilo là chúng chỉ có thể mang theo 4 quả Kalibr và chỉ có thể phóng tên lửa hành trình qua 2 trong số 6 ống phóng ngư lôi của chúng.
Lớp PPK có chân vịt 7 cánh, thay vì 6 cánh của lớp Project 877.
Biến thể
Ngay từ năm 2009, một tàu ngầm lớp Kilo, B-871, đã được trang bị động cơ phản lực bơm.
Lịch sử hoạt động
Năm 2015, 5 chiếc lớp Kilo đã được triển khai tới cảng Tartus của Nga. Ít nhất hai trong số các tàu được cho là đã tấn công các mục tiêu trên bộ bên trong Syria bằng tên lửa hành trình M-54 Kalibr (NATO định danh: SS-N-27A “Sizzler”).
Ngày 8/12/2015 đánh dấu lần đầu tiên lớp Kilo bắn tên lửa hành trình chống lại kẻ thù. Rostov-on-Don (B-237) đã giành được vinh dự này. Hai mục tiêu gần thủ đô Raqqa của IS đã bị tấn công bằng tên lửa.
Một số tàu này đã tham gia vào cuộc giao tranh tháng 4/2018 với các tàu của NATO ở phía đông Địa Trung Hải.
Chiếc B-237 đã quá cảnh Dardanelles trên đường quay trở lại Biển Đen vào ngày 12/2/2022.
Sau vụ chìm tàu Moskva, người ta nhận xét rằng các tàu ngầm lớp Kilo là thành viên duy nhất của Hạm đội Biển Đen có mệnh lệnh dường như không cấm mạo hiểm vào vùng biển Ukraine gần Odessa.
Lớp Kilo phản lực bơm Alrosa, xuất phát từ thân tàu Project 877, đã tham gia tấn công Ukraine năm 2022. Thân tàu này được trang bị lại cho tên lửa Kalibr.
Vào tháng 9/2022 sau cuộc tấn công Crimea vào đầu năm 2022, Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh cho biết các tàu ngầm lớp Kilo đã được chuyển từ Sevastopol đến Cảng Novorossiysk ở Krasnodar Krai.
Nhà vận hành
Chiếc tàu ngầm đầu tiên được đưa vào phục vụ trong Hải quân Liên Xô vào năm 1980, và lớp này vẫn được Hải quân Nga sử dụng cho đến ngày nay; 14 tàu lớp Kilo ban đầu được cho là vẫn đang phục vụ trong Hải quân Nga, trong khi 8 tàu ngầm lớp Kilo cải tiến đã được chuyển giao tính đến năm 2021. Khoảng 40 tàu đã được xuất khẩu sang một số quốc gia:
– Algeria: 2 Kilo nguyên bản (Project 877), 4 Kilo cải tiến (Project 636).
– Trung Quốc: 2 Kilo nguyên bản (Project 877), 10 Kilo cải tiến (Project 636).
– Ấn Độ: 10 Kilo nguyên bản (Project 877), 1 hư hại nặng; được chỉ định là lớp Sindhughosh.
– Myanmar: một chiếc được chuyển giao từ Hải quân Ấn Độ vào tháng 3/2020.
– Ba Lan: 1 Kilo nguyên bản (Project 877) – ORP Orzeł.
– Iran: 3 Kilo nguyên bản (Project 877).
– Romania: 1 nguyên bản Kilo (Project 877) – Tàu ngầm Delfinul của Romania.
– Nga: 11-12 Kilo nguyên bản (Project 877), 10 Kilo Cải tiến (Project 636.3) và 2 Kilo Cải tiến bổ sung theo đơn đặt hàng (636.3) cho Hạm đội Thái Bình Dương sẽ được chuyển giao vào năm 2023-2024. Một chiếc Kilo Cải tiến nữa đã được đặt hàng vào tháng 8/2020, trong Diễn đàn Kỹ thuật-Quân sự Quốc tế “ARMY-2020”.
– Vietnam: 6 Kilo cải tiến (Project 636). Bao gồm các tàu mang tên TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hoà, Bà Rịa-Vũng Tàu.
Người mua có thể
Năm 2010, chính phủ Venezuela bày tỏ sự quan tâm đến việc mua ba tàu ngầm lớp Kilo Project 636. Năm 2019, một nguồn tin cho biết việc sử dụng một tàu ngầm lớp này có chủ đích để đưa binh lính Nga vào Venezuela nhằm bảo vệ chính phủ Venezuela.
Năm 2017, Hải quân Philippines tỏ ra quan tâm đến tàu ngầm lớp Kilo như một phần của chương trình hiện đại hóa. Bộ trưởng Quốc phòng Delfin Lorenzana cho biết nước này hiện đang đánh giá đề nghị của Nga.
Giá thầu không thành công
Hải quân Indonesia quan tâm đến việc mua hai tàu ngầm lớp Kilo. Nhưng vào năm 2014, Tham mưu trưởng Hải quân Indonesia Laksamana Marsetio sau chuyến thăm Nga cùng với nhóm của Hải quân Indonesia để kiểm tra các tàu ngầm nói trên đã quyết định hủy bỏ kế hoạch. Ông cho biết “Những chiếc tàu ngầm nhìn bên ngoài thì đẹp, nhưng bên trong chứa đầy thiết bị hỏng hóc, và hai chiếc tàu ngầm đã được cất giữ trong hai năm”. Indonesia đã chọn mua 6 tàu ngầm lớp Jang Bogo cải tiến, sau này được gọi là tàu ngầm lớp Nagapasa thay vì bao gồm chuyển giao công nghệ, trong đó Indonesia cuối cùng sẽ đóng 4 trong số 6 tàu ngầm với Hàn Quốc./.
