Việt Nam chia quần đảo Trường Sa thành 8 cụm là cụm Song Tử, cụm Thị Tứ, cụm Loại Ta, cụm Nam Yết, cụm Sinh Tồn, cụm Trường Sa, cụm An Bang (trước đây gọi là cụm Thám Hiểm) và cụm Bình Nguyên.
“Đảo” là phần địa chất luôn nhô lên khỏi mặt nước cho dù thủy triều lên hay xuống. “Đá” là gọi chung cho các phần địa chất mà khi thủy triều xuống thì lộ ra, khi thủy triều lên thì bị ngập chìm trong nước. Các thực thể được gọi là “đá” nhưng có thể chỉ là các vỉa, thềm, rặng, rạn san hô.
Ngày nay, nhờ công nghệ hút lấp, xây kè, nhiều thực thể “đá” đã được bồi đắp thành “đảo” với rất nhiều công trình kiên cố, nhà lâu bền, đặc điểm nhận dạng địa lý toàn khu vực đã biến đổi rất nhiều, nhanh và toàn diện.
Việt Nam kiểm soát (21 đảo, đá, tổng cộng 33-45 điểm đóng quân và dân cư)
Cụm Song Tử: Đảo Song Tử Tây1, Đá Nam2
Cụm Nam Yết: Đảo Nam Yết3, Đảo Sơn Ca4, Đá Lớn5 (3 điểm), Đá Núi Thị6
Cụm Sinh Tồn: Đảo Sinh Tồn7, Đảo Sinh Tồn Đông8, Đá Cô Lin9, Đá Len Đao10
Cụm Trường Sa: Đảo Trường Sa11, Đá Đông12 (3 điểm), Đá Lát13, Đá Núi Le14 (2 điểm), Đảo Phan Vinh15 (2 điểm), Đá Tây16 (3 điểm), Đá Tiên Nữ17, Đá Tốc Tan18 (3 điểm), Đảo Trường Sa Đông19
Cụm Thám Hiểm: Đảo An Bang20, Đá/Bãi Thuyền Chài21 (3 điểm).
Trung Quốc kiểm soát (08 đảo, đá)
Cụm Thị Tứ: Đá Xu Bi1
Cụm Nam Yết: Đá Chữ Thập2, Đá Ga Ven3, Đá Lạc4
Cụm Sinh Tồn: Đá Gạc Ma5, Đá Tư Nghĩa6
Cụm Trường Sa: Đá Châu Viên7
Cụm Bình Nguyên: Đá Vành Khăn8
Đài Loan kiểm soát
Cụm Nam Yết: Đảo Ba Bình
Philippines kiểm soát
Cụm Song Tử: Đảo Song Tử Đông
Cụm Thị Tứ: Đảo Thị Tứ
Cụm Loại Ta: Đảo Bến Lạc, Đảo Loại Ta, Đá An Nhơn, Đá Cá Nhám
Cụm Thám Hiểm: Đá Công Đo
Cụm Bình Nguyên: Đảo Bình Nguyên, Đảo Vĩnh Viễn, Bãi Cỏ Mây
Malaysia kiểm soát (8 điểm, đảo)
Cụm Thám Hiểm: Đá Én Ca, Đá Hoa Lau, Đá Kỳ Vân, Đá Sác Lốt, Đá Louisa, Đá Suối Cát, Đá Kiêu Ngựa, Bãi Thám Hiểm (Đá Gia Hội, Đá Gia Phú, Đá Sâu)
Chưa rõ nước nào kiểm soát
Cụm Song Tử: Đá Bắc, Bãi Đinh Ba, Bãi Núi Cầu
Cụm Thị Tứ: Đá Cái Vung, Đá Hoài Ân, Đá Trâm Đức, Đá Tri Lễ, Đá Vĩnh Hảo
Cụm Loại Ta: Đảo Loại Ta Tây, Đá An Lão, Đá An Nhơn Bắc, Đá An Nhơn Nam, Đá Sa Huỳnh, Đá Tân Châu, Bãi Đường, Bãi Loại Ta Nam
Cụm Nam Yết: Đá Đền Cây Cỏ, Đá Én Đất, Đá Nhỏ, Bãi/Đá Bàn Than
Cụm Sinh Tồn: Đá An Bình, Đá Ba Đầu, Đá Bãi Khung, Đá Bia, Đá Bình Khê, Đá Bình Sơn, Đá Đức Hòa, Đá Ken Nan, Đá Nghĩa Hành, Đá Nhạn Gia, Đá Ninh Hòa, Đá Phúc Sĩ, Đá Sơn Hà, Đá Tam Trung, Đá Trà Khúc, Đá Văn Nguyên, Đá Vị Khê
Cụm Trường Sa: Đá Núi Cô, Đá Núi Mon, Đá Núi Trời, Bãi ngầm Chim Biển, Bãi ngầm Mỹ Hải, Bãi ngầm Nguyệt Sương/Xương, Bãi Đăng Quang
Cụm Thám Hiểm: Đá Thanh Kỳ, Đá Vĩnh Tường, Bãi Phù Mỹ, Bãi Trăng Khuyết, Bãi ngầm Khánh Hội, Bãi ngầm Ngũ Phụng, Bãi ngầm Tam Thanh
Cụm Bình Nguyên: Bãi Tổ Muỗi, Bãi Cỏ Rong, Đá Đồng Thạnh, Cụm/Bãi Đá Bắc (Đá Cỏ My, Đá Gò Già, Đá Vĩnh Hợp), Đá Long Hải, Đá Lục Giang, Cụm/Bãi Hải Sâm (Đá Định Tường, Đá Hoa, Đá Hội Đức, Đá Ninh Cơ, Đá Triêm Đức), Cụm Hồ Tràm (Đá Ba Cờ, Đá Hợp Kim, Đá Khúc Giác, Đá Mỏ Vịt, Đá Trung Lễ), Cụm bãi cạn Nam (Đá Chà Và, Bãi Hải Yến, Đá Tây Nam), Bãi Đồ Bàn, Bãi Đồng Giữa, Bãi Thạch Sa, Bãi Vĩnh Tuy, Bãi Hữu Độ, Bãi Rạch Vang, Bãi Ôn Thuỷ, Bãi Na Khoai, Bãi Rạch Lấp, Bãi Đồng Cam, Đá Phật Tự, Đá Long Điền, Đá Bồ Đề, Bãi Cái Mép, Đá Suối Ngọc, Bãi Suối Ngà, Bãi Đồi Mồi, Bãi Sa Bin.
MỘT SỐ THÔNG TIN VỀ QUẦN ĐẢO CÓ THỂ CHƯA ĐƯỢC BIẾT RỘNG RÃI:
Các đảo tự nhiên lớn nhất trong quần đảo Trường Sa (theo thứ tự từ lớn đến nhỏ) gồm: Bến Lạc (Philippines chiếm đóng), Thị Tứ (Philippines chiếm đóng), Ba Bình (Đài Loan chiếm đóng), Trường Sa Lớn, Song Tử Đông (Philippines chiếm đóng), Song Tử Tây. Ngày nay, sự bồi đắp các đảo, đá dưới sự hỗ trợ của máy móc, phương tiện đã làm thay đổi thứ tự này. Hiện nay đảo nhân tạo có diện tích lớn nhất trong quần đảo Trường Sa là “đảo” Chữ Thập do Trung Quốc chiếm đóng và bồi đắp.
9 chùa gồm: Chùa Trường Sa (Trường Sa Lớn), Chùa Song Tử Tây (Song Tử Tây), Chùa Sinh Tồn (Sinh Tồn), Chùa Nam Huyên (Nam Yết), Chùa Sơn Linh (Sơn Ca), Chùa Vinh Phúc (Phan Vinh), Đá Tây A, Sinh Tồn Đông và Trường Sa Đông.
8 đảo, đá có hải đăng gồm: Song Tử Tây, Nam Yết, Sơn Ca, Đá Tây B, Đá Tiên Nữ, An Bang, Đá Lát, Sinh Tồn.
4 đảo có dân gồm: Song Tử Tây, Sinh Tồn, Trường Sa Lớn, Đá Tây A.
7 đảo có bệnh xá gồm: Song Tử Tây, Phan Vinh, Sinh Tồn, Trường Sa Lớn, Sơn Ca, An Bang, Đá Tây A.
Trạm radar T44 ở Đảo Phan Vinh có bán kính quan sát 300 km (quan sát được toàn bộ Quần đảo).
Ở Nam Yết có khu bảo tồn biển được Nhà nước tập trung đầu tư lớn, rất có triển vọng.
7 đảo, đá có sân đỗ trực thăng: Song Tử Tây, Nam Yết, Đá Lớn A, Phan Vinh, An Bang, Trường Sa Đông, Sinh Tồn.
Trên đảo Trường Sa Lớn có đặt Trạm Khí tượng thủy văn Quốc tế, số hiệu 48920./.
