Tổng quan:
– Thành lập: 7/6/1522
– Quy mô: 2,100
– Trực thuộc: Lực lượng vũ trang Thụy Điển (Swedish Armed Forces)
– Đồn trú/Trụ sở: Muskö; Karlskrona; Gothenburg; Berga
– Ngày kỷ niệm: 9/7 (Trận Svensksund)
– Phương tiện:
+ 7 tàu hộ vệ
+ 9 tàu quét mìn
+ 5 tàu ngầm diesel
+ 14 tàu tuần tra
+ 165 tàu pháo
+ tàu phụ trợ khác
– Tư lệnh Hải quân: Chuẩn Đô đốc Ewa Skoog Haslum
– Phó Tư lệnh Hải quân: Patrick Gardest
– Tham mưu trưởng Hải quân: Fredrik Palmquist.
Hải quân Thụy Điển (Swedish Navy; tiếng Thụy Điển: Svenska marinen) là nhánh hải quân của Lực lượng Vũ trang Thụy Điển. Nó bao gồm các đơn vị hải quân mặt nước và tàu ngầm – Hạm đội (Flottan) – cũng như các đơn vị thủy quân lục chiến, Quân đoàn đổ bộ (Amfibiekåren).
Được thành lập dưới thời Vua Gustav I vào năm 1522, hải quân Thụy Điển là một trong những lực lượng hải quân phục vụ liên tục lâu đời nhất trên thế giới, kỷ niệm 500 năm thành lập vào năm 2022.
Lịch sử
Các vị vua đầu tiên của Thụy Điển (thế kỷ IX-XIV) đã tổ chức Hải quân Thụy Điển dọc theo bờ biển qua ledungen. Điều này liên quan đến chèo kết hợp và chèo thuyền (không có pháo). Hệ thống này đã trở nên lỗi thời với sự phát triển của xã hội và những thay đổi trong công nghệ quân sự. Không muộn hơn vào thế kỷ XIV, nghĩa vụ phục vụ trong ledungen đã được thay thế bằng thuế. Năm 1427, khi Thụy Điển vẫn còn là một phần của Liên minh Kalmar (cùng với Đan Mạch và Na Uy), tuy nhiên, các tàu chiến Thụy Điển đã tham gia vào trận hải chiến Öresund chống lại Liên minh Hanseatic. Không rõ lực lượng này được tổ chức như thế nào và chính xác trên cơ sở nào.
Vào ngày 7/6/1522, một năm sau khi Thụy Điển tách khỏi Liên minh Kalmar, Gustav Vasa đã mua một số tàu từ thị trấn Hanseatic của Lübeck. Lịch sử chính thức của Thụy Điển kể từ thế kỷ XIX thường ghi lại ngày này là sự ra đời của Hải quân Thụy Điển hiện nay. Tàu bảo tàng Vasa ở Stockholm là một con tàu thế kỷ XVII của Hải quân Hoàng gia Thụy Điển (Kungliga flottan).
Quân đoàn đổ bộ bắt đầu từ ngày 1/1/1902, khi một “Pháo binh ven biển” (Kustartilleriet) riêng biệt được thành lập và Marinen được sử dụng làm tên gọi chung cho toàn bộ quân chủng. Thập kỷ cuối cùng của thế kỷ XX chứng kiến việc từ bỏ các công sự ven biển và lực lượng này trở thành một thủy quân lục chiến chính quy hơn, được đổi tên thành Quân đoàn đổ bộ (Amfibiekåren) vào năm 2000.
Trong phần lớn thế kỷ XX, Hải quân Thụy Điển tập trung vào mối đe dọa xâm lược toàn diện vào Thụy Điển qua Biển Baltic và bảo vệ vận chuyển thương mại. Vị trí của Thụy Điển trên bán đảo Scandinavi khiến nước này phụ thuộc nhiều vào thương mại hàng hải: 90% hàng hóa xuất nhập khẩu vào hoặc rời khỏi Thụy Điển thông qua vùng Baltic. Năm 1972, chính phủ ra sắc lệnh rằng các biện pháp phi quân sự nên được sử dụng để bảo vệ hoạt động vận chuyển của thương nhân. Nghị quyết dẫn đến việc ngừng hoạt động tất cả các tàu khu trục và khinh hạm của hải quân, mặc dù các biện pháp phi quân sự mà chính phủ dự định sử dụng để bảo vệ vận chuyển chưa bao giờ được nêu rõ.
Lực lượng hải quân lần đầu tiên tham gia sứ mệnh gìn giữ hòa bình do Liên hợp quốc lãnh đạo vào tháng 10/2006 khi tàu hộ vệ HSwMS Gävle bắt đầu thực hiện nhiệm vụ giám sát bờ biển cho Phái bộ Liên hợp quốc tại Liban. HSwMS Gävle đã được giải tỏa bởi HSwMS Sundsvall, đã trở lại Thụy Điển vào tháng 9/2007.
HSwMS Malmö, HSwMS Stockholm, và HSwMS Trossö đã tham gia hoạt động EUNAVFOR do EU dẫn đầu (2008-) ngoài khơi bờ biển Sừng Châu Phi. Vào năm 2010, HSwMS Carlskrona là kỳ hạm của EUNAVFOR, nơi đặt trụ sở hạm đội do RAdm (LH) Jan Thörnqvist chỉ huy.
Tổ chức
Cho đến gần đây, Hải quân được lãnh đạo bởi Tư lệnh Hải quân, người thường là Phó Đô đốc. Văn phòng này đã bị loại bỏ và sĩ quan cao cấp nhất của Hải quân hiện là Tư lệnh Hải quân, Chuẩn Đô đốc Ewa Skoog Haslum, đại diện cấp cao của các lực lượng chiến đấu của Hải quân Thụy Điển.
Các đơn vị Thủy quân lục chiến sử dụng cùng một hệ thống xếp hạng như Lục quân.
Đơn vị hải quân
– Đội tàu ngầm số 1 (1. ubflj) đặt tại Karlskrona.
– Hạm đội tác chiến hải quân số 3 (3. sjöstridsflj) đóng tại Karlskrona.
– Hạm đội tác chiến hải quân số 4 (4. sjöstridsflj) đặt tại Berga.
Đơn vị đổ bộ
– Trung đoàn thủy quân lục chiến số 1 (Amf 1) đặt tại Berga.
– Trung đoàn thủy quân lục chiến số 4 (Amf 4) đóng tại Gothenburg.
Căn cứ
– Căn cứ hải quân Muskö, đặt tại đảo Muskö thuộc quần đảo Stockholm. Căn cứ đóng vai trò là trụ sở của Hải quân Thụy Điển kể từ tháng 9/2019.
– Căn cứ hải quân Karlskrona (MarinB), đặt tại Karlskrona với các phân đội tại Berga, Gothenburg và Skredsvik.
Đơn vị đào tạo
– Trung tâm Tác chiến Hải quân Thụy Điển (SSS) nằm ở Karlskrona.
Phương tiện
Trong những thập kỷ sau Thế chiến II, Hải quân Thụy Điển được tổ chức xung quanh ba nhóm tàu tuần dương hạng nhẹ (Tre Kronor, Göta Lejon và Gotland). Vào đầu những năm 1960, một quyết định, được gọi là Kế hoạch Hải quân 60 (tiếng Thụy Điển: Marinplan 60), được đưa ra nhằm loại bỏ các tàu tuần dương và hướng tới một hạm đội lớn hơn gồm các tàu nhỏ hơn. Tàu tuần dương cuối cùng, Göta Lejon, được bán vào năm 1970 cho Chile, nơi nó được đổi tên thành Almirante Latorre. Hạm đội vào thời điểm đó bao gồm khoảng 24 tàu khu trục và khinh hạm cho tác chiến mặt nước (chủ yếu ở Biển Baltic) và tác chiến chống ngầm.
Hải quân Thụy Điển bắt đầu thử nghiệm tên lửa, dựa trên tên lửa V-2 được phục hồi của Đức, ngay từ năm 1944. Vũ khí chính của hạm đội là pháo và ngư lôi cho tác chiến mặt nước và tên lửa chống ngầm cho tác chiến chống ngầm. Máy bay trực thăng (Alouette II và Vertol 44) đã được giới thiệu vào cuối những năm 1950 và 1960 và nhánh không quân của hạm đội này vẫn là một phần không thể thiếu của hạm đội và các hoạt động của nó cho đến khi một nhánh trực thăng độc lập được tạo ra vào những năm 1990.
Quyết định năm 1972 của Chính phủ về việc cho ngừng hoạt động tất cả các tàu khu trục và khinh hạm trong thập kỷ tới đã hạn chế đáng kể khả năng chịu đựng của Hải quân, nhưng việc sử dụng các tàu tầm ngắn nhỏ hơn vào thời điểm đó được coi là phù hợp cho các nhiệm vụ chống tàu bè dọc bờ biển và quần đảo. Vào những năm 1980, đánh giá này đã được chứng minh là sai bởi những thất bại lặp đi lặp lại trong các hoạt động tác chiến chống ngầm với các tàu và thiết bị không phù hợp. Ngày nay, các tàu chiến đấu (trên bề mặt) lớn nhất là các tàu hộ vệ kết hợp các chức năng tác chiến trên mặt nước, tác chiến chống ngầm và rà phá bom mìn với độ bền và khả năng đi biển tốt hơn so với hạm đội ngân sách từ những năm 1980.
Kể từ những năm 1980, các tàu chiến mặt nước của Thụy Điển được đặt tên theo các thành phố, trong khi tàu ngầm được đặt tên theo các tỉnh và tàu săn mìn được đặt theo tên các ngọn hải đăng của Thụy Điển. Các tàu mặt nước chủ yếu là nhỏ, dựa vào sự nhanh nhẹn và linh hoạt. Ví dụ trong số này là các tàu hộ vệ lớp Stockholm và Göteborg. Hải quân hiện đang đưa vào trang bị lớp tàu hộ vệ tàng hình Visby mới, lớn hơn. Một lớp tàu ngầm mới, Gotland, tương tự như Västergötland cũ hơn, được đưa vào hoạt động năm 1998. Động cơ Stirling không khí độc lập của nó mang lại khả năng chịu đựng dưới nước chưa từng thấy trong tàu ngầm thông thường. Gotland đã được cho thuê với thủy thủ đoàn và tất cả cho Hải quân Hoa Kỳ và có trụ sở tại San Diego.
Tiểu đoàn đổ bộ được xây dựng xung quanh Stridsbåt 90H, một chiếc tàu chiến đấu nhỏ có khả năng chở 21 binh sĩ để vận chuyển và đổ bộ nhanh trong quần đảo. Nó cũng được trang bị các tàu vận tải lớn hơn, nhưng dựa vào Lục quân, Hải quân và Không quân để vận chuyển và bảo vệ hạng nặng. Hợp tác với Hải quân Hoàng gia Hà Lan đang được điều tra về Chiến tranh Đổ bộ.
Lực lượng Vũ trang Thụy Điển (Försvarsmakten) vận hành ba loại máy bay trực thăng: NHIndustries NH90 (HKP14) (18 đang phục vụ), AgustaWestland AW109 (HKP15) (20 đang phục vụ) và Sikorsky UH-60 Black Hawk (HKP16) (15 đang phục vụ). 8 trong số các máy bay trực thăng AgustaWestland AW109 đã được sửa đổi để hoạt động từ các tàu hộ vệ lớp Visby và HSwMS Carlskrona. 9 trong số các máy bay trực thăng NH90 của NHIndustries được trang bị sonar và radar để chống tàu ngầm.
Các khoản đầu tư sắp tới
Thế hệ tàu ngầm tiếp theo, lớp A26, được đặt hàng từ Saab Technologies vào năm 2015 và sẽ gia nhập hải quân từ năm 2027. 2 chiếc này sẽ thay thế chiếc tàu ngầm còn lại thuộc lớp Södermanland. Song song đó, lớp Gotland sẽ được nâng cấp giữa vòng đời.
Vào năm 2017, một tàu tình báo mới để thay thế HSwMS Orion đã được đặt hàng từ Saab Technologies. Tàu mới HSwMS Artemis sẽ được đưa vào hoạt động vào cuối năm 2023 và có lượng giãn nước 2.300 tấn.
Thêm 4 tàu chiến mặt nước sẽ được đặt hàng trong thời gian tới với 2 tàu mới vào gần năm 2030 trong khi HSwMS Gävle và HSwMS Sundsvall sẽ trải qua một chương trình kéo dài tuổi thọ khác.
Tàu ngầm
– Lớp Gotland: 3 chiếc. Cả ba đã được nâng cấp 2020-2022.
– Lớp Södermanland. 2 chiếc. Sẽ được thay thế từ năm 2027 trở đi bởi hai chiếc mới lớp Blekinge.
Tàu hộ vệ
– Lớp Gävle. 2 chiếc. 2 đang phục vụ và 2 đã ngừng hoạt động.
– Lớp Visby. 5 chiếc. Sẽ được nâng cấp và trang bị phòng không vào năm 2030.
Tàu quét mìn
– Lớp Koster. 5 chiếc. Tổng cộng có 7 tàu hoàn thành. 5 chiếc đang phục vụ và 2 chiếc đã ngừng hoạt động.
– Lớp Styrsö. 4 chiếc. 2 tàu hoán cải thành tàu hỗ trợ lặn và 1 tàu thành tàu chỉ huy và hỗ trợ.
Tàu tuần tra
– Lớp Stockholm. 2 chiếc. Hạ cấp từ tàu hộ vệ.
– Lớp Tapper. 11 chiếc. Tổng số 12 tàu đã hoàn thành. 11 đang phục vụ và 1 đã ngừng hoạt động.
Xuồng chiến đấu
Lớp Stridsbåt 90. 165 chiếc. 18 chiếc bổ sung được đưa vào hoạt động vào năm 2022.
Tàu tuần tra đại dương
HSwMS Carlskrona. 1 chiếc. Lớp mìn cũ M04.
Tàu tình báo tín hiệu
HSwMS Orion. 1 chiếc. Sẽ được thay thế vào năm 2023 bởi HSwMS Artemis.
Tàu phục vụ
– HSwMS Trossö. 1 chiếc. Tàu chỉ huy và hỗ trợ.
– HSwMS Furusund. 1 chiếc. Tàu nghiên cứu dưới nước.
– HSwMS Belos. 1 chiếc. Tàu cứu hộ tàu ngầm. Mang hệ thống cứu hộ tàu ngầm URF.
Tàu phụ trợ, các loại khác
– Tàu đổ bộ lớp G (khoảng 100 chiếc đang phục vụ).
– Tàu kéo:
+ HSwMS Hector (A254). Tàu kéo ven biển Damen ASD3010.
+ HSwMS Hercules (A255). Tàu kéo ven biển Damen ASD3010.
– Tàu trục vớt ngư lôi: HSwMS Pelikanen (A247).
– Tàu vận tải:
+ HSwMS Loke (A344).
+ HSwMS Nåttarö (A608).
+ Lätt trossbåt. Tàu tiếp tế nhanh (16 tàu đang hoạt động).
– Tàu đệm khí: Griffon 2000TD Hovercraft (3 chiếc đang hoạt động).
Tàu huấn luyện
– Thuyền buồm dọc (Schooners)
+ HSwMS Falken (S02).
+ HSwMS Gladan (S01).
– Tàu cho huấn luyện dẫn đường:
+ HSwMS Altair (A501).
+ HSwMS Antares (A502).
+ HSwMS Arcturus (A503).
+ HSwMS Argo (A504).
+ HSwMS Astrea (A505).
Cấp bậc
Sĩ quan
– Amiral (Admiral, Đô đốc).
– Viceamiral (Vice Admiral, Phó Đô đốc).
– Konteramiral (Rear Admiral, Chuẩn Đô đốc).
– Flottiljamiral (Flotilla Admiral, Đô đốc tiểu hạm đội).
– Kommendör (Commondore, Chuẩn tướng).
– Kommendörkapten (Commander Captain, Đại tá).
– Örlogskapten (Lieutenant-commander, Thiếu tá).
– Kapten (Captain, Đại úy).
– Löjtnant (Lieutenant, Trung úy).
– Fänrik (Second lieutenant, Thiếu úy).
– Kadett (Học viên sĩ quan).
Hạ sĩ quan, binh sĩ
– Flottiljförvaltare (Flotilla Manager, Quản lý tiểu hạm đội).
– Förvaltare (Manager, Quản lý).
– Fanjunkare (Master Sergeant, Thượng sĩ chính).
– Översergeant (Sergeant Major, Thượng sĩ trưởng).
– Sergeant (Trung sĩ).
– Överfurir (Petty Officer First Class, Tiểu sĩ quan hạng nhất).
– Furir (Staff Sergeant, Trung sĩ tham mưu).
– Korpral (Corporal, Hạ sĩ).
– Vicekorpral (Lance Corporal, Hạ sĩ thương).
– Menig 4 (Private 4, Thủy thủ cấp 4).
– Menig 3 (Private 3, Thủy thủ cấp 3).
– Menig 2 (Private 2, Thủy thủ cấp 2).
– Menig 1 (Private 1, Thủy thủ cấp 1).
– Menig (Private, Thủy thủ).
